Het kan verkeren. In plaats van een gasverbod heeft Nederland nu vooral een gastekort.
Gasverbod: bodemloze put voor burger, bedrijf en overheid
Het kost € 40.000.- om een huis van het gas af te halen. De helft daarvan valt nooit terug te verdienen, meldt het Economisch Instituut voor de Bouw. Het overhaast ingevoerde gasverbod en de energietransitie blijken veel duurder uit te vallen dan de overheid voorspiegelde. Zij dreigen zowel bedrijven als individuele burgers in financiële moeilijkheden te brengen.
Kopschuw voor onbekookte overheidsplannen
Sociale huurders in Rotterdam die overstapten op stadverwarming, dachten goedkoper af te zijn, maar kregen de veel hoger geworden vaste kosten doorberekend. Hetzelfde gold voor de maximum variabele kosten, waardoor de huurders honderden euro’s duurder uitkomen. Het gevolg is dat de individuele burger kopschuw is geworden voor de onbekookte overheidsplannen en voor de gasketel blijft kiezen. Dit terwijl het huidige demissionaire kabinet iedereen voor 2050 van het gas af wil hebben.
Dit is hoe groene gekte werkt
De individuele burger die zijn eigen weg wil gaan, krijgt de schuld. Dat komt doordat die voor hogere kosten zorgt. “Stel dat je van de tweehonderd woningen er vier huiseigenaren hebt die niet willen, dan moet je daar een heel gasnetwerk in stand houden om alleen die woningen nog te bedienen. Daar betaalt de rest ook aan mee”, zegt een woordvoerder van Vereniging Eigen Huis in De Telegraaf. Dit is hoe ‘groene gekte’ werkt: ook de burger die er niet aan wil meedoen, zal door de (warmte)pomp moeten.
Onder dwang van het gas
Om die reden behandelt de Tweede Kamer deze maand de Wet gemeentelijke instrumenten warmtetransitie. Die geeft gemeenten de bevoegdheid om huizen onder dwang van het gas af te sluiten. De vraag is alleen of de eigenaar (of huurder) wel altijd de middelen heeft om op een andere warmtevoorziening over te stappen. Weliswaar zal een overgangstermijn in acht worden genomen, maar daarbinnen kan met het inkomen veel gebeuren, terwijl de energietransitie hoe dan ook een dure aangelegenheid blijft.
Nieuwe sociale tweedeling
Er zijn natuurlijk subsidies beschikbaar, maar het aanvragen daarvan is complex. De hoger opgeleide met een goed inkomen, zal er wel uitkomen of via tussenpersonen zijn weg in het subsidiedoolhof weten te vinden, maar nu al is merkbaar dat minder kapitaalkrachtigen en lager opgeleiden in dit opzicht achterop raken. Er dreigt een nieuwe sociale tweedeling te ontstaan. De klimaatsocialistische aantasting van de vrijheid en het privé-eigendom raakt echter beide groepen.
Reddingsactie voor energiebedrijf
Met de energiebedrijven zelf loopt het ondertussen ook niet lekker. Eind vorig jaar moest het kabinet een reddingsactie ondernemen voor Stedin, dat gas en stroom levert aan 2,3 miljoen bedrijven en gezinnen in Zuid-Holland, Zeeland en Utrecht. Het bedrijf van 5.000 werknemers is eigendom van gemeenten in zijn eigen werkgebied. Het kabinet schoot het bedrijf met 500 miljoen euro te hulp.
Fenomenale bedragen
Waarom? “Simpel gezegd: het overhaast ingevoerde gasverbod en de energiepolitiek van verduurzaming vallen veel duurder uit”, schrijft ook Menno Tamminga, economisch columnist op Wynia’s Week. “Stedin, maar ook andere netwerkbedrijven schermen met fenomenale bedragen die zij willen investeren.” Bij Stedin gaat het om een bedrag van acht miljard tot 2030. Desondanks wordt de energievoorziening in Nederland steeds onzekerder.
Duimschroeven aandraaien
De huidige eigenaren, de gemeentes dus, kunnen dat echter onmogelijk opbrengen. Vandaar dat het kabinet – de D66-ministers Sigrid Kaag (Financiën) en Rob Jetten (Klimaat) - na lang onderhandelen met de 500 miljoen over de brug zijn gekomen. In de uitgesproken verwachting dat daarna ook de provincies nog wel hun deel zouden dokken. “Benieuwd wie de provincies de duimschroeven gaat aandraaien”, schrijft Tamminga.
‘Stiekeme belastingverhoging’
Zowel het demissionaire kabinet als ook Stedin zelf hebben zich dus aan ‘groene grootspraak’ bezondigd. Zij willen zich in klimaatsocialistisch opzicht onderscheiden en ‘deugen’. Tegelijk betekent de kapitaalinjectie dat de Rijksoverheid met een belang van 11,9 procent in de aandelen de lakens gaat uitdelen. Via Stedin, die monopolist is, kunnen de overheden geld terughalen via tariefverhoging, die dan in feite een “stiekeme belastingheffing op burgers en bedrijven” is, aldus Tamminga. “De klanten van Stedin zijn wat dat betreft afhankelijk van de waakzaamheid van de ACM, Autoriteit Consument en Markt, die de tarieven moet goedkeuren.”
Lees ook: Autoriteit Consument & Markt: ‘Onteigen boeren die niet duurzaam zijn’
In problemen door energietransitie
Niet alleen wordt zo de energierekening voor iedereen hoger en hebben bedrijven en burgers geen ander keus dan mee te doen, de positie van de overheid wordt er alleen maar verder door versterkt. Bij Stedin heeft de overheid al een commissaris benoemd en beslist zij voortaan mee over de investeringsplannen. Het ligt voor de hand dat zij dit traject ook bij andere regionale netwerkbedrijven zal kiezen, wanneer die in de problemen raken als gevolg van de energietransitie. Wat met de huidige koers op termijn onvermijdelijk lijkt.
Laatst bijgewerkt: 5 maart 2024 11:22