PVV-asielminister Marjolein Faber in de Tweede Kamer.
Het strengste asielregime dat er nooit mocht komen: hoe ambtenaren het migratiebeleid van Faber saboteerden
Kabinet-Schoof had in de zomer van 2024 een breed draagvlak om de asielinstroom in te perken. Amper een jaar later is het kabinet precies op dit dossier gesneuveld. Wat is er gebeurd?
76 procent wil de immigratie "fors omlaag"
Met alle Haagse strijd over migratie zou je het niet zeggen, maar in Nederland bestaat er een consensus dat de overheid minder vreemdelingen moet binnenlaten. Een peiling van Maurice de Hond uit januari 2024 laat zien dat 76 procent de immigratie “fors omlaag” wil. Let wel: fors. Bovenop dit cijfer moeten we nog de Nederlanders tellen die de immigratie redelijk of een beetje omlaag willen hebben.
Ambtenaren moeten de weg wijzen
Met zulke brede steun kan een kabinet toch makkelijk de asielinstroom inperken, zou je denken. Als de wil er is, vinden we wel een weg. Daar heb je ambtenaren voor. Zij zetten de beleidsopties op een rij en adviseren over wijzigingen in wetgeving en internationale verdragen. Zij voeren de maatregelen die de minister kiest vervolgens uit.
Actief ambtelijk verzet
Tot zover de theorie. De praktijk blijkt heel anders te zijn. Ambtenaren hebben zich afgelopen elf maanden actief verzet tegen minister Marjolein Faber, die de dossiers asiel en migratie had. In december 2024 liepen de ambtenaren leeg in NRC. Faber zou hen in de woorden van NRC “de ene na de andere doodlopende weg” insturen, met een “funeste werking op het moreel van departementale ambtenaren”.
Muiterij op het ministerie
Het verzet werd openlijk in april 2025, toen minister Faber weigerde te tekenen voor een koninklijke onderscheiding voor asielvrijwilligers. De minister had het volste recht om geen handtekening te zetten. Toch kwam er muiterij onder haar eigen ambtenaren. Veertig ambtenaren van het ministerie van Asiel en Migratie publiceerden hun steunbetuiging aan de asielvrijwilligers in dagblad Trouw.
Arnon Grunberg
De ambtenaren zijn er van meet af aan opuit geweest om het “strengste asielregime ooit” te saboteren. Dat zeggen niet wij, maar Arnon Grunberg. In Buitenhof (15 september 2024) zei de linkse schrijver dat hoge ambtenaren “die zich bezighouden met asielzaken” hem toegezegd hadden dat zij er alles aan zouden doen om “zand in de machine te strooien”.
'Adviesclubs' keerden zich tegen asielbeleid
De tegenwerking beperkte zich niet tot het ministerie van Asiel en Migratie. In allerlei ambtelijke gremia werd een hetze gevoerd tegen het asielbeleid. De Algemene Rekenkamer, de Raad van State, de Kinderombudsman en de Adviesraad voor Migratie verketterden de plannen van Faber.
Lees ook: Schokkend incident in Ter Apel: ‘Migrant toont zijn geslachtsdeel aan kinderen’
GroenLinkser werd topadviseur
Linkse lobbyisten mochten onder dit PVV-kabinet gewoon plaatsnemen in deze ‘adviesclubs’, die steeds meer een ondemocratische schaduwmacht vormen. Zo kreeg kandidaat-Kamerlid Evelien van Roemburg van GroenLinks-PvdA de leiding over de Adviesraad voor Migratie. Dit terwijl zij in een recent interview nog pleitte voor een “positief verhaal” over “wat migratie ons brengt”.
Geen transparantie over partijvoorkeur van ambtenaren
Een politicus als topambtenaar is niet ongebruikelijk. In België is de hoogste ambtenaar (kabinetschef) van een minister bijna altijd een partijpoliticus. Maar dan wel een ‘gekende partijpas’, zoals de Vlamingen het zeggen. Zulke transparantie ontbreekt geheel bij de Nederlandse topambtenarij. We mogen gissen naar de partijpolitieke voorkeur van hoge ambtenaren, terwijl die voorkeur een asielbeleid blijkt te saboteren dat op een brede steun kan rekenen van de Nederlandse bevolking.
Tijd om in de spiegel te kijken
De Nederlandse ambtenarij mag bij zichzelf ten rade gaan. Dient men de kroon of de partij (vooral D66 en GroenLinks-PvdA)? In de klassiek-christelijke staatskunde is de ambtenaar een uitvoerder van politieke wensen maar tegelijk een gewetensvol mens dat het algemeen belang voor ogen houdt. Dat is een balansoefening, want wat is het algemeen belang inzake arbeidsmigratie? Dit gezamenlijk vaststellen, dát is politiek.
Houd de eer aan jezelf
Het algemeen belang is echter evident niet het verder openen van de toch al open grenzen van Nederland. Een ambtenaar die dat toch het bonum commune acht, kan beter de eer aan zichzelf houden en ontslag nemen. Wellicht dat er nog vacatures zijn bij de GroenLinks-PvdA-fractie.
Laatst bijgewerkt: 4 juni 2025 15:13