Scheikundige en energieadviseur Maarten van Andel bekritiseert de risicovolle investeringen van het ABP. Bron afbeelding achtergrond: YouTube.
Energie-expert: pensioenfonds ABP neemt onverantwoorde risico’s met klimaatbeleggen
Pensioenfonds ABP belegt actief in klimaat. Dat levert een goed rendement op, zo verzekert ’s lands grootste pensioenfonds ons. Energie-expert Maarten van Andel neemt in Wynia’s Week een duurzame investering onder de loep en komt tot een andere conclusie.
Bossen kappen voor biobrandstof
Het ABP steekt 250 miljoen euro in SkyNRG, een bedrijf dat duurzame vliegtuigbrandstof maakt. Het nobele idee is dat je afgedankt frituurvet en ander afval hergebruikt. De praktijk is heel wat minder circulair en ecovriendelijk. Duurzame vliegtuigbrandstof “wordt nu al hoofdzakelijk van ‘primaire’ biomassa gemaakt, voedzame olierijke en zetmeelrijke gewassen die met dat doel zijn verbouwd,” aldus scheikundige Van Andel. Daar worden bossen voor gekapt, wat de biodiversiteit schaadt. Dat kan toch niet de bedoeling zijn van de ABP-investering?
'Intrinsiek risicovolle belegging'
Nu moet het hoofddoel van een pensioenfonds niet biodiversiteit zijn, maar maximaal rendement voor haar deelnemers. Maar duurzame vliegtuigbrandstof is “een kleine beginnende technologie en markt die alleen kan bestaan met overheidssubsidies,” aldus Van Andel. “Dat maakt een belegging in SAF intrinsiek risicovol, niet waardevast en niet duurzaam.” Grote productie-installaties van de brandstof hadden in 2019 opgeleverd moeten worden, maar worden telkens uitgesteld.
'Greenwashing' door KLM?
SkyNRG heeft als belangrijke aandeelhouder KLM. Volgens Van Andel mengt de luchtvaartmaatschappij een minieme hoeveelheid duurzame brandstof met de kerosine. De CO2 van deze biokerosine “hoeven ze niet mee te tellen in hun uitstoot, en dat levert een boekhoudkundige CO2-reductie met een groen image op.” De CO2 die uitgestoten wordt in de productieketen van duurzame brandstof blijft buiten beeld. Je krijgt de indruk dat KLM in SkyNRG investeert voor de greenwashing, niet voor de winst. Dat belooft weinig goeds voor de ABP-investering.
Lees ook: PvdA-klimaatactiviste in de top van KLM: ‘Het is beter dat we helemaal niet vliegen’
Verwaarloosbare impact op het klimaat
De biokerosine van SkyNRG kan tot 50 procent worden bijgemengd in fossiele kerosine. “Als dat wereldwijd zou gebeuren zou dat in de orde van 200 miljoen hectare landbouwgrond vergen, meer dan alle landbouwgrond in Europa,” rekent Van Andel. “Aangezien de luchtvaart nu ongeveer 3 procent van alle CO2 uitstoot, zou dat een boekhoudkundige (niet werkelijke) reductie van 1,5 procent opleveren.” Echter de mondiale CO2-uitstoot stijgt een procent per jaar. “Zo’n reductie zou in anderhalf jaar alweer teniet zijn gedaan door de groeiende wereldbevolking en welvaart.”
ABP kan zich geen risicovolle investeringen permitteren
Nu is er een kans dat duurzame vliegtuigbrandstof van de grond komt en SkyNRG als pionier een multimiljardenbedrijf wordt. De kans is echter klein. Een verstandige pensioenbelegger zou dan ook heel weinig geld in SkyNRG steken. Liefst geld dat je kunt missen. Maar ABP kan geen geld missen. In 2022 verloor het fonds een historische 96,9 miljard euro. In het eerste kwartaal van 2025 had ABP een negatief rendement van 4 procent, ofwel 21,8 miljard euro.
Harmen van Wijnen
Want naast biokerosine financiert het ABP vleesvervangers en windturbineparken in de Noordzee. Winstgevende techbedrijven zoals Meta mijdt het juist, met een onverhuld politiek motief: ABP-voorzitter Harmen van Wijnen vindt dat deze bedrijven te dicht tegen Trump schurken. In een interview met FD spreekt Van Wijnen over de Amerikaanse president als “een kleine voetnoot” in de geschiedenis en een “stuiptrekking” in de transformatie naar een duurzame wereld.
Meta-koers steeg flink
Sinds het ABP in de herfst van 2024 zijn Meta-aandelen verkocht, is de koers van het techbedrijf gestegen van 511,76 dollar (3 september 2024) naar 773,44 dollar (31 juli 2025). Hoe zit dat eigenlijk met de koers van SkyNRG? Het bedrijf is weliswaar niet beursgenoteerd, maar zou in het kader van transparantie toch een jaarverslag kunnen publiceren. Het ontbreekt echter aan elke informatie, aldus Van Andel. “Pensioendeelnemers van het ABP kunnen dus niet nagaan of hun pensioengeld wel verantwoord wordt belegd.”
ABP moet uitstapmogelijkheid bieden
Het ABP belegt met het uitgesteld loon van haar deelnemers. Die nemen verplicht deel, hebben geen inspraak en krijgen met een beetje pech een foutief pensioenoverzicht. “Geen inspraak maar wel alle risico’s dragen en verplicht deelnemen aan pensioenfondsen – het kan niet meer verdedigd worden,” zegt Hans van Meerten, hoogleraar Europees pensioenrecht. Het minste wat ABP zou kunnen doen, is deelnemers de optie bieden uit het fonds te stappen.
Laatst bijgewerkt: 4 augustus 2025 15:02