Econoom Lex Hoogduin hekelt de klimaatplannen van de EU, die centraal wil aansturen om Europa in 2050 klimaatneutraal te maken. Bron afbeelding: YouTube / Buitenhof.
Lex Hoogduin, ex-DNB, draagt centrale planning ten grave: "Ondermijning van de democratie en rechtsstaat"
Lex Hoogduin neemt afscheid als hoogleraar. In zijn afscheidscollege uit het ex-DNB-directielid ongezouten kritiek op de centrale planning van de economie.
De maakbare samenleving
Hoogduin memoreert hoe hij midden jaren 1970 economie studeerde aan de Rijksuniversiteit Groningen. Daar domineerde het denken van John Maynard Keynes: de overheid kan de werkloosheid oplossen door forse investeringen. “Mijn geloof in de maakbaarheid van de economie en samenleving was groot,” zo memoreert Hoogduin.
Keynesianisme werkt niet
Het Keynesianisme liep evenwel spaak op de werkelijkheid, zo ontdekte Hoogduin toen hij eenmaal afgestudeerd aan de slag ging bij De Nederlandsche Bank. Begin jaren 1980 investeerde de Nederlandse staat flink, maar de werkloosheid bleef oplopen. “Het Keynesiaanse recept bleek niet te werken,” zo moest de jonge econoom erkennen.
Samenleving is complex en organisch
Hoogduin ontdekte de Oostenrijkse school van Friedrich von Hayek, die erkent dat de samenleving te complex en organisch is om effectief centraal aan te sturen. Dit scepticisme nam Hoogduin mee in de directie van de DNB, waar hij 2009 zitting nam. De Oostenrijkse econoom Ludwig von Mises is hem zeer gaan inspireren in de daaropvolgende jaren.
Lees ook: Tien opvallende kenmerken van een organisch-christelijke samenleving
Democratie in gedrang door centrale planning
“Centrale planning op basis van een gewenste gezamenlijke verre toekomst is onmogelijk,” zo leerde Hoogduin. “Gezamenlijke maakbaarheid dus ook. Dat toch proberen leidt niet tot de gewenste uitkomst, maar wel tot verspilling, mogelijke ondermijning van de democratie en rechtsstaat, en bij te veel vasthoudendheid tot chaos en geweld.”
"De hoogmoed druipt ervan af"
Het maakbaarheidsgeloof viert hoogtij onder de klimaatgelovigen. Zij willen Nederland in 2050 klimaatneutraal maken en schuwen niet de gang naar de rechter om beleid af te dwingen in deze richting. “Maar dit veronderstelt de mogelijkheid van centrale planning en afwezigheid van fundamentele onzekerheid met altijd mogelijke verrassingen,” zo stelt Hoogduin. “De hoogmoed druipt ervan af.”
Hoogduin staat recht tegenover klimaatzeloot Klaas Knot
Hoogduins kritiek op het klimaatbeleid is saillant. De econoom gold jarenlang als gedoodverfde opvolger van DNB-president Nout Wellink. Die werd evenwel opgevolgd door Klaas Knot. Die is heilig overtuigd van het klimaatverhaal en vindt het behoud van biodiversiteit veel belangrijker dan ouderwetse doelen als prijsstabiliteit.
EU-klimaatdwang
Het toppunt van de nieuwe centrale planningscultus is het EU-klimaatbeleid. De Europese Centrale Bank moet waken over het klimaat. Terwijl er over niets zoveel onzeker is als over wat het klimaat de komende vijftig jaar gaat doen. Zelfs als je een glazen bol hebt, dan is het menselijkerwijs onmogelijk om de hele economie en samenleving efficiënt te ordenen ter voorbereiding op de zeespiegel van 2074. Tenzij je de vrijheden en rechten opoffert: iets waar de neocommunistische klimaatbeweging graag toe bereid is.
Frans Timmermans
De Vlaamse financieel journalist Rik Van Cauwelaert moet bij het lezen van Hoogduins afscheidscollege dan ook denken aan de rode jaren. “De EU-klimaatplannen hebben stilaan iets van de tienjarenplannen van de oude Sovjet-Unie,” zo schrijft hij in De Tijd. Tientallen miljarden euro’s heeft de EU, met Frans Timmermans en Diederik Samsom voorop, al verspild aan waterstof als groene energiebron. De Europese Rekenkamer concludeert nu dat het weggegooid geld is.
Lees ook: Dit wil Frans Timmermans met de EU
Gelijkheidsdenken
Keer op keer blijkt staatsplanning niet te werken. Waarom klampt links zich er toch aan vast? Het alternatief is de markt en samenleving hun werk laten doen. Dat zou direct ongelijkheid creëren. Goedlopende bedrijven draaien meer omzet en drukken slechtlopende concurrenten de markt uit. Het ene bedrijf wordt rijk, het andere arm. Voor links is dit ondraaglijk. Links wil absolute gelijkheid. Dan maar liever iedereen arm dan dat een deel rijk is.
Laatst bijgewerkt: 22 juli 2024 15:51