De enorme verkiezingsoverwinning opent nieuwe perspectieven voor het Rassemblement national (RN) van Marine Le Pen. Zelfs het presidentschap komt voor haar in zicht. (Beeld: via YouTube)
EU-verkiezingen: wel degelijk grote ruk naar rechts
De uitslagen van de EU-verkiezingen zijn een harde dreun geworden voor Brussel. Een rechtse dreun, welteverstaan. Weliswaar lijkt op het eerste gezicht veel bij het oude te blijven, omdat de grote christendemocratische EVP (waar het CDA bij hoort) de grootste blijft, zelfs nog wat is gegroeid en meer dan een kwart van alle zetels (184 van de 720) in het EU-parlement kan innemen.
Coalitie houdt stand, maar…
Dat beeld is bedrieglijk. Zeker, de centrumcoalitie van christendemocraten, socialisten en liberalen in het europarlement houdt stand. Daar staat bij nader inzien heel wat tegenover. De socialisten (S&D) boeken volgens de voorlopige uitslagen geen enkele winst en blijven op 139 zetels staan, terwijl de Groenen aanzienlijk moeten inleveren, namelijk 19 zetels. Hetzelfde geldt voor de liberalen, de partijgroep Renew (waar de VVD deel van uitmaakt) die maar liefst 22 zetels kwijtraakt.
...rechtse fracties sterk gegroeid
De liberalen zijn daarmee nog maar net iets groter dan de rechtse en antifederalistische 'Europese Conservatieven en Hervormers' (ECR) waarvan onder meer de SGP deel uitmaakt, alsook de partij van de succesvolle Italiaanse premier Giorgia Meloni. Ook de andere belangrijke rechtse fractie is, zoals voorspeld, gegroeid: ‘Identiteit en Democratie’ (ID), waar de PVV in zit, kan liefst negen zetels (van 49 naar 58) bijschrijven. Het is niet uitgesloten dat daar ook nog eens Fidesz, de partij van de Hongaarse premier Orban bij komt (overigens moeten alle nationale partijen opnieuw een keus maken bij welke Europese fractie ze willen horen).
Heftige terugkoppeling naar nationaal niveau
Omdat de centrumcoalitie van christendemocaten (EVP), socialisten (S&D) en liberalen (Renew) de meerderheid houdt en bovendien de rechtse fracties vooralsnog blijft verketteren, zijn er geen directe dramatische veranderingen op til. Het is overigens de vraag of onder druk van de nieuwe politieke realiteit het cordon sanitaire, de boycot van rechtse partijen door de coalitie kan worden volgehouden. Hoe dat ook zij, nu al is er sprake van heftige politieke terugkoppeling van de uitslag naar nationaal niveau.
Gaat Macron aftreden?
Het duidelijkst is dit te zien aan de enorme verkiezingsoverwinning van Marine Le Pen in Frankrijk, die de partij van president Macron geheel achter zich laat. Macron heeft onmiddellijk vervroegde verkiezingen uitgeschreven. Hij lijkt verblind door arrogantie, want de poging zich van nieuw draagvlak te verzekeren kon wel eens dramatisch voor hem uitpakken. Dat is zelfs waarschijnlijk. “Alles wijst op een groot verlies”, aldus commentator Ivan Rioufol, die na die komende verkiezingen zelfs het aftreden van Macron voorziet.
Overwinning Alternative für Deutschland
De EU draait om de as Parijs-Berlijn, maar niet alleen het Franse, ook het Duitse uiteinde is door de verkiezingsuitslag ontredderd. Bondskanselier Olaf Scholz weigert er vooralsnog op te reageren, maar dat verandert niets aan het feit dat zijn coalitie van socialisten, liberalen en groenen louter uit partijen bestaat die zwaar verlies hebben geleden. Bovendien is zijn eigen SPD slechts derde geworden en moest die het euro- en immigratiekritische Alternative für Deutschland (AfD) voor laten gaan.
Sahra Wagenknecht nieuw in EP
De christendemocraten in de oppositie werden ook in Duitsland de grootste (30% van de stemmen), maar ex-groene Sahra Wagenknecht eindigt met haar kersverse linkse, maar eurokritische partij BSW met ruim 6% van de stemmen zelfs nog vóór coalitiepartner FDP (5,2%). Ook dat wijst erop hoezeer in Duitsland verandering op til is. De verkiezingsuitslag is volgens menig Duits commentaar dan ook “een keiharde afrekening met de coalitie”, waar Scholz letterlijk en figuurlijk niets tegenin weet te brengen.
‘Realiteit haalt ideologieën onderuit’
Van het Europa van Macron en Scholz naar dat van Le Pen en Meloni? “De paria’s van gisteren zijn nu zowat overal geroepen om geschiedenis te schrijven”, vat Ivan Rioufol de EU-verkiezingen voor zijn land samen. Ursula von der Leyen (die een claim wegens corruptie inzake COVID-vaccins tegen zich heeft lopen) probeerde weliswaar als christendemocratische voorzitster van de coalitie de rechtse partijen weer te demoniseren, maar “de angstfabriek is ingestort. Intellectuele intimidatie werkt niet meer”, concludeert Rioufol “De realiteit haalt ideologieën onderuit. De muur van politieke correctheid, het totalitarisme van het goede geweten, is op zondag 9 juni 2024 bezweken onder het gewicht van zijn eigen leugens en ontkenningen.” Hoezo geen ‘ruk naar rechts’?
Laatst bijgewerkt: 10 juni 2024 20:25