Radicaal-links heeft met het Palestina-dossier de poort opengebroken naar de macht binnen GroenLinks-PvdA. (bronnen: 1/2/3)
De gezichten achter het Palestina-radicalisme van GroenLinks-PvdA
Het linkse huwelijk tussen GroenLinks en PvdA blijkt een explosieve bruidsschat te herbergen: een harde kern die de Palestijnse zaak als politiek breekijzer gebruikt. Achter de keurige glimlach van de fusiepartij schuilt een netwerk van activisten dat politiek geweld salonfähig maakt. Wie zijn de gezichten achter dit Palestina-radicalisme?
Tofik Dibi
Voormalig GroenLinks-Kamerlid Tofik Dibi manifesteert zich als de ideologische vaandeldrager van het Palestina-radicalisme. In zijn tijd als stadsdeelambtenaar verspreidde hij een pamflet van terreurbeweging Samidoun dat de Februaristaking vergeleek met een “Februari-intifada” en De Dokwerker afbeeldde met een Palestijnse keffiyeh. In zijn column “Mijn radicalisering” voor Joop toonde hij sympathie voor gewapend ‘verzet’ en stelde hij openlijk de vraag waarom alleen Hamas als terroristisch wordt bestempeld. Dibi werd het boegbeeld van Palestina-radicalisme binnen GroenLinks-PvdA als onderdeel van de campagne Geen woorden maar daden, waarvoor hij in een video oproept “ook gewapend” ‘verzet’ van de Palestijnen te erkennen als legitiem recht.
Kauthar Bouchallikht
Kauthar Bouchallikht, eveneens ex-GroenLinks-Kamerlid, raakte in opspraak vanwege haar rol bij FEMYSO, dat banden bleek te hebben met de radicaal-islamitische Moslimbroederschap. GroenLinks-leider Jesse Klaver bevestigde uiteindelijk dat de partij van haar bestuursfunctie wist en achter haar bleef staan. Ook haar aanwezigheid op een pro-Gaza-demonstratie met antisemitische uitingen riep kritiek op. In 2023 trok ze zich terug van de kandidatenlijst, uit protest tegen wat zij zag als een te pro-Israëlische lijn van Timmermans. Ze vond dat de partij onvoldoende ‘context’ bood bij het conflict in Gaza. Haar vertrek vond steun binnen de partij – zelfs Timmermans noemde het “heel integer” – en gaf de radicale vleugel wind in de zeilen. Ook aan de campagne Geen woorden maar daden werkte Bouchallikht mee, waarvan zij de oproep om het geweld van de Palestijnen enkele weken geleden nog expliciet op haar sociale media propageerde.
Lees ook: Door Palestina-activisme ontheemde PvdA’ers oogsten wat zij zaaien
Sabine Scharwachter
Voormalig voorzitter van GroenLinks jeugdbeweging DWARS Sabine Scharwachter – zelfverklaard intersectioneel feminist en klimaatactivist – viel op door haar openlijke rouw om de dood van Hamas-leider Yahya Sinwar. Dat Scharwachter hiermee feitelijk een brute massamoordenaar verdedigde – Sinwar was het brein achter de bloedige Hamas-aanval van 7 oktober 2023 – deerde haar niet. Binnen GroenLinks leidde deze houding tot grote interne spanningen. De partij zag zich geconfronteerd met het verwijt dat zulke extreme uitspraken salonfähig werden in hun gelederen.
Paul Smits
Als Statenlid in Gelderland en een van de kartrekkers van het GL-PvdA-platform LinksBoven, ageert Smits – getrouwd met de eerder genoemde Sabine Scharwachter, nadat hij haar op het podium tijdens een partijcongres ten huwelijk vroeg – tegen de ‘te rechtse’ (!) koers van Timmermans. Zijn aanwezigheid bij een pro-Palestina-demonstratie in Amsterdam met een bordje met daarop de tekst “Viva viva intifada,” zijn gedragingen en arrestatie bij een UvA-protest en zijn oproep tot een einde aan steun voor raketschild Iron Dome van Israël maakten hem tot held voor de jongere garde. Zijn druk droeg bij aan het aannemen van een motie voor een wapenembargo tegen Israël, ondanks kritiek van partijprominenten. Zo slaat Smits de brug tussen straatactivisme en partijpolitiek.
Baukje Harmsma
Baukje Harmsma was een van de drijvende krachten achter een motie om GroenLinks-PvdA te laten breken met Israël: sancties, boycots en inreisverboden moesten de ‘genocide’ en ‘apartheid’ stoppen. Hoewel de partijleiding afstand nam van haar lijn, kreeg ze brede steun onder leden. Harmsma tekende eveneens het Geen woorden maar daden-manifest, dat de terreur van Hamas rechtvaardigt, en pleitte voor het verbreken van banden met pro-Israëlische organisaties zoals het CIDI.
Lees ook: Frans Timmermans wil luchtverdediging van onschuldige burgers in Israël stoppen
Minne van der Mast
De jonge DWARS-voorzitter Minne van der Mast noemt Palestina ‘het belangrijkste thema van haar generatie.’ Ze spreekt van “genocide” en “etnische zuivering” en verwijt haar moederpartij lafheid ten aanzien van kritiek op Israël. Onder haar leiding eist DWARS onvoorwaardelijke solidariteit met Palestijnen en voert het druk op de partijtop op via moties en acties. Echter, haar activisme reikt verder dan het Midden-Oosten. In een opiniestuk voor Joop pleit ze onder meer voor migratie als fundamenteel mensenrecht in een wereld zonder grenzen. Ze beschuldigt de EU van ‘koloniale paspoortapartheid.’ Van der Mast is het gezicht van een jongerenbeweging die de retoriek verder radicaliseert.
Juliette Mattijssen, Geke Hasperhoven & Martine Doppen
Na 7 oktober 2023 hekelde het drietal Juliette Mattijssen (lid van zowel GL als PvdA), Geke Hasperhoven (GL-kandidaat in Maastricht) en Martine Doppen (kandidaat-Kamerlid GL in 2021) de “misleidende” solidariteit met Israël van Jesse Klaver en Frans Timmermans. Hun open brief sprak van een “apartheidsstaat” en “fascisme” en riep op tot rectificatie. Wat betreft het geweld van Hamas, pleitten zij voor ‘context’ en ‘begrip.’ De oproep kon rekenen op brede steun in de partij. Op het congres leidde de actie tot een aangepaste resolutie die zowel Hamas als Israël veroordeelde – een symbolische overwinning van de radicale achterban op de partijtop.
Mariko Peters
Ex-GroenLinks-Kamerlid en diplomaat Mariko Peters was al tijdens haar parlementaire loopbaan, die duurde van 2006 tot en met 2012, activistisch ingesteld. Zo was GroenLinks onder haar medeverantwoordelijkheid voorstander van stevige diplomatieke druk, inclusief sancties: de partij verzette zich tegen verdere intensivering van EU-relaties met Israël en bepleitte opschorting van het EU-Israël Associatieverdrag. In 2007 reisde Peters samen met toenmalig GroenLinks-leider Femke Halsema, SP-Kamerlid Harry van Bommel en PvdA-Kamerlid Martijn van Dam voor een werkbezoek naar Israël en de Palestijnse gebieden – waar zij onder andere in gesprek ging met Osama Hamdan, een prominent vertegenwoordiger van Hamas. Ook Peters ondertekende eerder dit jaar de oproep om het geweld van de Palestijnen als legitiem te erkennen en de kritiek op Hamas als gedreven door de “cultuur van de dood” – zoals Frans Timmermans voor de verandering ooit treffend stelde – in te trekken.
Peter Laban
Als coördinator van het Landelijk Netwerk Palestina binnen GroenLinks-PvdA fungeert Peter Laban als spin in het web. Hij verbindt de partij met externe actiegroepen als Een Ander Joods Geluid en het Nederlands Palestina Komitee. Onder deze invloed heeft GroenLinks pittige resoluties aangenomen, zoals de BDS-motie van 2019 (‘Boycot, Desinvestering en Sancties’), waarmee het als eerste grote partij een Israël-boycot omarmde. Zo vormt Laban de schakel tussen GroenLinks-PvdA en een breed netwerk van pro-Palestijnse organisaties – waaronder stemmen die openlijk sympathie uiten voor het Hamas-narratief – een ontwikkeling waar linkse onderzoeksjournalist Carel Brendel nadrukkelijk voor waarschuwt. Hij stelt dat veel GroenLinksers “bezwijken voor de sirenenzang van Hamas” en kritiekloos meegaan in het idee dat Israël “de bron van alle kwaad is,” en wijst op de rol van activisten als Amin Abou Rashed – verdacht van Hamas-financiering – die onder andere via demonstraties invloed uitoefenen. Laban zelf schermt met zijn achtergrond als mensenrechtenactivist en kan rekenen op steun van prominenten als oud-minister Jan Pronk, die hem morele rugdekking verschaffen. Zo smeedt Laban de losse radicale stemmen tot één luide roep om een pro-Palestijnse koers.
Jan Pronk
Oud-minister Jan Pronk verraste vriend en vijand door zich te mengen in het debat en zich na jaren van afwezigheid weer aan te sluiten bij de PvdA, juist nu de partij een radicalere koers inslaat. Volgens Pronk is het niet Israël dat wordt aangevallen, maar bestookt het juist zelf voortdurend omliggende gebieden. Hij spreekt van ‘westerse kolonisatie’ en verwijt Europese leiders steun aan Israël uit ‘schuldgevoel en strategisch belang.’ Deze analyse ligt dicht bij de retoriek van de jongere activisten – en Pronk schuwt dit verwantschap duidelijk niet. Zijn aanwezigheid bij het recente partijcongres, waar hij pleitte voor het stopzetten van wapenexport naar Israël, gaf ook Kati Piri rugdekking bij haar pleidooi tegen het Iron Dome afweersysteem van Israël. Dat het congres ondanks kritiek van prominenten als Job Cohen vóór een wapenembargo stemde – de tegenmotie werd met 80% (!) verworpen – was mede te danken aan Pronk, die voor de nieuwe lichting radicalen geldt als een doorgeefluik van historisch partijgezag. Ook hij tekende het manifest dat het gewapend geweld van de Palestijnen rechtvaardigt.
Lees ook: 10 jaar ontspoord links-radicalisme aan de universiteit – dat u niet mag negeren
Palestina als Paart van Troje
Radicaal-links heeft met het Palestina-dossier de poort opengebroken naar de macht binnen GroenLinks-PvdA. Palestina fungeerde als hun Paard van Troje: binnengekomen onder het mom van ‘mensenrechten’ en ‘solidariteit,’ maar bedoeld om de partij van binnenuit te veroveren. De partijtop bezwijkt onder de druk en neemt stap voor stap de taal, denkbeelden en doelen van de radicalen over. Nu de bastions eenmaal ingenomen zijn, zullen de activisten hun pijlen richten op het volgende front. De richting is duidelijk. Wat begon als een kruistocht tegen Israël, zal slechts het startschot blijken van een bredere ideologische bestorming. Denk aan ‘degrowth’ als strijd tegen economische groei, geweld als klimaattactiek en genderdwang als morele norm – geen losstaande dossiers, maar allen onderdeel van één en dezelfde revolutionaire aanval op vrijheid, welvaart en het gezin, op de goede orde van de schepping zelf. “Er zijn geen nuances meer,” zoals Ronald Plasterk schreef in De Telegraaf, “mijn partij kiest voor het kwaad.”
Laatst bijgewerkt: 4 juli 2025 17:11