Doedelzakspelers spelen een klaagzang ter nagedachtenis aan de gesneuvelden. (bron)
“We zullen hen gedenken”: een Europese stad houdt deze ceremonie elke dag
In het westen van Vlaanderen ligt de Belgische stad Ieper. De Ieperboog was het toneel van enkele van de bloedigste veldslagen tijdens de Eerste Wereldoorlog. Honderdduizenden geallieerde soldaten zouden in de Ieperboog omkomen.
“Zij zullen niet oud worden, zoals wij die achterbleven oud worden: Ouderdom zal hen niet vermoeien, noch zullen de jaren hen veroordelen. Bij het ondergaan van de zon en in de ochtend zullen wij hen gedenken.”
– Vrij vertaald uit het gedicht ‘For the Fallen’ van Laurence Binyon
Elke dag sinds 1928...
Aan de rand van Ieper staat een grote triomfboog in natuursteen, de Menenpoort, opgedragen aan de geallieerde – en vooral de soldaten van het Britse Gemenebest – die zijn omgekomen en wel bij naam bekend zijn, maar van wie de stoffelijke resten nooit zijn teruggevonden. De traditie begon in 1928 en werd alleen onderbroken door de Tweede Wereldoorlog. Ze wordt tot op de dag van vandaag voortgezet. Elke avond vindt er een herdenkingsceremonie plaats voor de 54.395 soldaten die in Vlaanderen sneuvelden en van wie geen werkelijk graf bestaat. Om 20.00 uur spelen leden van de plaatselijke brandweer ‘The Last Post’ op klaroenen. Daarna wordt een moment van stilte in acht genomen. Vaak speelt een doedelzakspeler een klaagzang, gevolgd door het leggen van kransen ter ere van de gesneuvelden.
Herdenken is een plicht
Het idee om de gesneuvelden te eren is een diep katholiek begrip. Een soldaat die zijn leven op het spel zet voor zijn land dient het algemeen belang en leeft en sterft voor een doel dat groter is dan hijzelf. In de Heilige Schrift vat Onze-Lieve-Heer dit offer als volgt samen: “Niemand heeft groter liefde dan hij, die zijn leven geeft voor zijn vrienden.” (Johannes 15:13). Binnenin de Menenpoort bevindt zich de Herdenkingszaal, waar de namen van meer dan 54.000 soldaten in steen zijn gegraveerd. Op de binnenste boog staat de inscriptie “Ad Majorem Dei Gloriam” (Tot grotere eer van God). Hier staan de namen van officieren en manschappen die zijn gesneuveld in de Ieperboog, maar aan wie het lot van de oorlog het bekende en eervolle graf heeft onthouden dat hun kameraden in de dood wel ontvingen.
“Ze bleven tot het einde toe standvastig, ondanks de ontelbare tegenslagen”
Tijdens de ceremonie ter ere van de gesneuvelden bij de Menenpoort wordt het gedicht ‘For the Fallen’ voorgedragen. Het is geschreven door de Britse dichter Laurence Binyon en drukt op aangrijpende wijze het verdriet uit voor de ontelbare doden die nooit zijn teruggekeerd naar de kusten van Engeland:
“Met trotse dankbaarheid, een moeder voor haar kinderen, rouwt Engeland om haar doden aan de andere kant van de zee. Ze waren vlees van haar vlees, geest van haar geest, gevallen voor de zaak van de vrijen.”
Een andere strofe van het gedicht reflecteert ook op de heldhaftigheid van deze mannen toen ze ten strijde trokken:
“Ze trokken met liederen ten strijde, ze waren jong, Recht van gestalte, met een oprechte blik, koersvast en stralend. Ze bleven tot het einde toe standvastig tegen alle kansen in: Ze vielen met hun gezicht naar de vijand.”
Lees ook: Wat betekent het nu werkelijk om Nederlander te zijn?
Wat wordt er in november herdacht?
De maand november staat in het teken van de heilige zielen in het vagevuur. Twee data springen eruit. Op 1 november, Allerheiligen, worden alle gelovigen in staat van genade herdacht die deze aarde hebben verlaten. De andere datum is 11 november, toen de Eerste Wereldoorlog eindigde met de ondertekening van de wapenstilstand op 11 november 1918. Veel westerse landen herdenken deze dag door hem te wijden aan de nagedachtenis van soldaten die tijdens deze oorlog en andere oorlogen zijn gesneuveld. Herdenken en bidden voor de doden, in het bijzonder voor gesneuvelde soldaten, is een daad van naastenliefde voor hen, maar ook een herinnering voor degenen die hier achterblijven om dankbaarheid te tonen voor de ongelooflijke offers van vele soldaten uit Europa en Noord-Amerika.
Dit artikel verscheen eerder op returntoorder.org.
Laatst bijgewerkt: 14 november 2025 15:47
