Ayaan Hirsi Ali wendt zich tijdens panelgesprek tot de zaal: "Het christendom heeft alles." (beeld: YouTube)
Verrassing: Ayaan Hirsi Ali verklaart zichzelf christen
Ayaan Hirsi Ali heeft haar bekering tot het christendom bekend gemaakt. In een essay gepubliceerd op UnHerd, beschrijft ze haar geestelijke reis die haar van islam (Moslimbroederschap) over atheïsme tot de eerste stappen naar het christendom voerde.
Bekering zelf niet voor mogelijk gehouden
In ‘Why I am now a Christian’, een woordspeling met één letter verschil op Why I am Not a Christian, een bekend atheïsme-predikende titel uit 1927 van de filosoof Bertrand Russell, legt Ayaan uit hoe dit boek haar ooit hielp te ontsnappen aan de angst waarin de islam haar geketend hield. Ze had nooit gedacht, schrijft ze, dat ze zelf ooit een stuk zou publiceren met bijna dezelfde titel, maar van tegenovergestelde strekking.
Sympathie voor Moslimbroederschap
Hirsi Ali, die in 1969 in Mogadishu, Somalië, geboren werd en als klein meisje een traumatische genitale verminking moest doorstaan, groeide op in Saoedi-Arabië, Ethiopië en ten slotte in Kenia, waar ze haar tienerjaren doorbracht en in aanraking kwam met de radicale islam. Ze kreeg sympathie voor de fanatieke Moslimbroederschap, die haar weliswaar antisemitisme bijbracht, maar ook religieus een weg wees die haar op dat moment aansprak.
11 september 2001 was keerpunt
Om te ontsnappen aan een gearrangeerd huwelijk vroeg ze in 1992 politiek asiel aan in Nederland, onder verwijzing naar de burgeroorlog in Somalië, waar ze echter al lang niet meer woonde. Ze werd genaturaliseerd in 1995 en kwam in Ede terecht. Daar zag ze bij de terroristische aanslagen van 11 september 2001 hoe Marokkaanse jongeren feest vierden op straat. Dit droeg sterk bij tot haar desillusie over de islam. Onder invloed van het ‘nieuwe atheïsme’, in Nederland vertegenwoordigd door Herman Philipse, verklaarde ze zich in 2002 atheïste.
Doodsbedreigingen
Haar ‘bekering’ had ook politieke gevolgen. Ze stapte over van de PvdA naar de VVD. Ze verwierf bekendheid als publiciste en critica van de islam. In 2003 werd ze met voorkeurstemmen gekozen in de Tweede Kamer. Haar islamkritiek werd haar in die multiculturalistische jaren echter niet in dank afgenomen. De moord op Theo van Gogh (2 november 2004), met wie ze een spraakmakende anti-islam film had gemaakt, bezorgde haar een diepe schok. De doodsbedreigingen aan haar adres namen toe, zodat ze moest onderduiken.
Links Nederland lichtte haar beentje
Maar niet alleen vanuit radicaal-islamitische kringen had men het op haar gemunt, ook in ‘progressieve’ kringen werd haar islamkritiek steeds minder gepruimd. Het tv-programma Zembla (VARA) van 11 mei 2006 ging spitten in haar dossier en bracht naar buiten dat Ayaan bij haar asielaanvraag onjuiste gegevens had verstrekt. Dit zou haar naturalisatie ongeldig maken. Voor Hirsi Ali was dit aanleiding haar vertrek uit Nederland bekend te maken en in te gaan op een aanbieding van de neoconservatieve denktank American Enterprise Institute. In Nederland gingen de politieke onverkwikkelijkheden rond de affaire echter door. Ze leidden tot de val van het kabinet Balkenende II op 29 juni 2006.
Ayaan krijgt kinderen
Links Nederland was erop uit geweest Ayaan Hirsi Ali ten val te brengen, maar zij liet Nederland eenvoudig achter zich. Zij slaagde erin haar carrière als publiciste en opiniemaakster succesvol voort te zetten, maar nu op internationaal niveau. Ze trouwde met de vooraanstaande Britse historicus Niall Ferguson, met wie ze twee kinderen kreeg. Bij haar naturalisatie tot Amerikaanse merkte zij op: "De politieke islam maakte mijn leven in Nederland uiteindelijk onmogelijk. Ware het niet voor de politieke islam, dan zou ik bijna zeker nog steeds Nederlandse zijn".
Westerse beschaving meervoudig bedreigd
Gezien deze voorgeschiedenis kan Ayaans bekering tot het christendom verrassen, maar ze geeft een goede logische en psychologische duiding van de weg die ze heeft afgelegd. De eerste impuls schrijft ze toe aan haar bezorgdheid over de uitdagingen waarmee de westerse beschaving wordt geconfronteerd. Ze noemt de bedreigingen van autoritaire regimes, de wereldwijde islam en de woke ideologie als katalysatoren voor haar zoektocht naar een verenigende kracht, waarmee de Westerse beschaving haar belagers kan afweren. Dit bracht haar naar de geestelijke kern van die beschaving, het christendom. Volgens haar biedt het christendom het fundament van waarden en tradities die het menselijk leven, vrijheid en waardigheid hoog houden.
Cultuurchristendom niet genoeg
Een dergelijk inzicht is waardevol. De erkenning dat de Westerse cultuur van unieke waarde is en een universele betekenis heeft, dat het christendom daarvan de ziel is en dat ook nog openlijk uitspreken, getuigt van inzicht en moed. Toch lijkt het erop dat Ayaan het niet bij dit cultuurchristendom wil houden. Ze is te intelligent om te beseffen dat, zoals Frits Bolkestein ooit deed, het christendom aanprijzen als cultureel conserveermiddel in wezen een ontkenning is van waar het christendom zelf zegt voor te staan: de waarheid.
‘Ik ben afvallige atheïste’
Hirsi Ali schrikt er niet voor terug toe te geven dat haar omarming van het christendom ook voortkomt uit een persoonlijke zoektocht naar spirituele troost en betekenis in het leven. Daarmee maakt ze duidelijk dat haar bekering misschien nog niet volledig, maar wel ernstig gemeend is. “Christendom heeft alles”, zegt ze op het eind van haar essay om dan op een persoonlijke en kwetsbare manier af te sluiten: “Daarom beschouw ik mij niet langer als een afvallige moslima, maar als een afvallige atheïste. Natuurlijk heb ik nog veel te leren over het christendom. Ik ontdek er elke zondag in de kerk een nieuw stukje van. Maar ik heb ingezien op mijn eigen lange reis door een wildernis van angst en zelftwijfel dat er een betere manier is om met de uitdagingen van het bestaan om te gaan dan de islam of het ongeloof te bieden hebben.”
‘Als erfgenamen vechten voor Westerse beschaving’
In
een recent panelgesprek onder leiding van Jordan Peterson doet
ze enige uitspraken die haar huidige positie verder verhelderen. Ze
zegt daar “trots” te zijn op het christendom. “Ik geloof wat
die traditie die heeft voortgebracht, dat het de waarden zijn die ik
nastreef en waarbij ik leef.” Ze vergelijkt
de Westerse christelijke beschaving echter
ook met
een “afgesneden bloem” die dreigt te sterven. Maar, zoals
ze zegt,
als
westerlingen zijn we
gezegend met ‘pakjes zaad’ in de vorm van de ons nog altijd
omringende cultuur: bibliotheken,
standbeelden, musea,
“wijze mensen”, enzovoort.
“Alles
wat wij, erfgenamen, te doen hebben is dat alles gaan zien, op te
kweken, te voeden en te begieten. En, wanneer ze aangevallen worden,
ervoor te vechten.”
Laatst bijgewerkt: 17 november 2023 15:25