Kabinet maakt van ouders de zondebok en schuift hen de schuld van inflatie in de schoenen
“Waarom worden dingen in de winkel duurder?” Die vraag kreeg minister van Economische Zaken Dirk Beljaarts van een kind tijdens het jaarlijkse kindervragenuur in de Tweede Kamer.
Meer zakgeld tegen inflatie?
"Alle prijzen worden altijd duurder, omdat de kosten voor iedereen stijgen," aldus minister Beljaarts, in zijn antwoord op de vraag, waarmee hij in feite niks uitlegde. “Als het goed is, wordt jouw zakgeld ook elk jaar een stukje hoger, zodat je hetzelfde zou kunnen kopen als het jaar ervoor. En als dat niet zo is, zou ik dit zeker even met je ouders bespreken.”
Inflatie is geen natuurlijk verschijnsel
Zo eenvoudig kan het zijn, om je er voor een publiek van basisschoolleerlingen van af te maken. En hun ouders op te zadelen met het bijhouden van de aanhoudende inflatie. De minister zegt dit natuurlijk met een knipoog, maar achter zijn uiting gaat een gevaarlijke opvatting schuil over ons geld. Wat Beljaarts verzwijgt is dat, inflatie geen natuurlijk verschijnsel is, waarbij prijzen elk jaar uit zichzelf stijgen. De ware oorzaak ligt in de manier waarop ons geldsysteem werkt en hoe centrale banken en overheden hiermee omgaan, waar Beljaarts geen woord over repte.
Economische groei
In een functionele, groeiende economie dalen prijzen naarmate de economie groeit. Economische groei omvat immers de vermeerdering van economische waarde in de vorm van diensten en producten. De efficiëntie neemt toe door innovatie en we bereiken steeds meer met steeds minder middelen. Logischerwijs zou je steeds meer moeten kunnen kopen met dezelfde hoeveelheid geld. Maar we leven in een economie waarin het tegenovergestelde waar is. Alles wordt steeds duurder en we kunnen steeds minder met dezelfde hoeveelheid geld. Wat is nu werkelijk de oorzaak van deze inflatie?
Lees ook: De komende digitale euro: 5 redenen tot zorgen
Monetaire inflatie
Om die vraag te beantwoorden, is het belangrijk om het onderscheid tussen monetaire inflatie en prijsinflatie te duiden. Monetaire inflatie verwijst naar de uitbreiding van de geldhoeveelheid in de economie. Dit doen centrale banken door nieuw geld uit het niets in omloop te brengen. In andere woorden, het aanbod van het geld neemt toe. En als iets in aanbod stijgt, dan daalt de relatieve waarde ervan. Dit gaat ook op voor geld. Door elke nieuwe euro die in omloop wordt gebracht, worden bestaande euro's minder waard.
Prijsinflatie
Monetaire inflatie leidt onvermijdelijk tot prijsinflatie: prijzen stijgen. Prijsniveaus kunnen uiteraard ook veranderen door natuurlijke of kunstmatige variaties in vraag en aanbod van producten of diensten. Denk bijvoorbeeld aan de stijgende energieprijzen als gevolg van het inefficiënte klimaatbeleid. Maar dat monetaire inflatie tot prijsinflatie leidt, is een economische wetmatigheid.
De gevolgen van inflatie
De gevolgen van deze ontwaarding van ons geld zijn desastreus. Waar we luttele jaren geleden nog €80 betaalden voor een volle boodschappenkar, tikken we voor diezelfde kar nu gerust €120 af. En niet alleen de boodschappen worden duurder. Het is een aanslag op ons spaargeld. De totale inflatie over de afgelopen 20 jaar bedraagt zo'n 57%. €100 in 2024 staat gelijk aan €64 in 2004. Dat betekent dat de overheid ons in twee decennia meer dan één derde van de waarde van ons spaargeld heeft ontnomen met deze verborgen belasting.
Lees ook: Omtzigt luidt noodklok: wat gaat inflatie met de pensioenen doen?
Inflatie en stijgende huizenprijzen
Daarnaast proberen vermogenden hun kapitaal (terecht) te beschermen tegen inflatie, door te beleggen in zaken waarvan de overheid het aanbod niet zomaar kan manipuleren, zoals bijvoorbeeld goud, vastgoed of crypto. Dit is een belangrijke factor in de explosief stijgende huizenprijzen; beleggers kopen vastgoed op als veilige investering, waardoor de vraag naar woningen stijgt en de prijzen verder worden opgedreven.
Inflatie en koopkracht
Terwijl vermogenden de economische middelen hebben om zich aan het onrecht van inflatie te onttrekken, zijn loonarbeiders de dupe. Want hoewel sommige salarissen worden verhoogd, blijft de koopkracht vaak achter bij de stijgende prijzen. Dit betekent dat veel mensen ondanks loonsverhogingen armer worden.
Premier Dick Schoof
Ook premier Schoof kreeg tijdens het kindervragenuur de kans om inflatie uit te leggen. Een jongedame vroeg, “hoe zorg je ervoor dat de boodschappen later ook nog betaalbaar blijven?” Hij stelde dat de regering ervoor zorgt dat bedrijven in Nederland hun werk betaalbaar kunnen doen. Los van het feit dat Schoof hiermee niet werkelijk antwoord gaf op de vraag die hem gesteld werd, hebben ook bedrijven te maken met hogere kosten door inflatie, zoals voor stijgende prijzen van grondstoffen en huren en stijgende lonen. Deze worden uiteraard doorberekend aan de consument.
Lees ook: Klaas Knot, zet die dubbele pet af!
Ongelimiteerd geld
Schoof beweerde bovendien dat "we geld zorgvuldig uitgeven" en "je alleen kan uitgeven wat je hebt, net als met je zakgeld", maar dit gaat voorbij aan het feit dat de overheid een monopolie heeft op geldcreatie. En daar veelvuldig gebruik van maakt. Hierdoor is de overheid niet werkelijk gelimiteerd in haar uitgaven, in tegenstelling tot de gewone burger en de scholieren die Schoof te woord stond.
Manipulatie en verspilling
Deze ‘ongelimiteerde portemonnee’ leidt tot een situatie waarin prijzen niet langer de werkelijke economische waarde van geproduceerde goederen en diensten weergeven, zoals in een gezonde economie het geval zou zijn. In plaats daarvan leidt het ertoe dat enorme hoeveelheden geld worden gebruikt voor speculatie en onrendabele investeringen, die leiden tot zeepbellen en verspilling van kostbare grondstoffen en middelen.
Staatschuld verdampt door inflatie
Bovendien komt de gierende inflatie de overheid niet zo slecht uit, als we kijken naar het effect ervan op schulden. De nominale waarde van de schulden (de waarde uitgedrukt in cijfers) blijft immers gelijk. Maar de economische waarde van uitstaande schulden vermindert naarmate de waarde van het geld afneemt. De schulden verdampen, als het ware.
Lees ook: De overheid kan niet blijven doen alsof het geld aan de bomen groeit
Perverse prikkels
En laat nu de overheid een aardige berg schulden hebben, omdat het vrij consequent meer uitgeeft dan het al aan belasting aan de maatschappij onttrekt, in tegenstelling tot de beweringen van Schoof. Zeker als de schuldenaar ook nog aan de knoppen zit van de geldprinter, kunnen we rekenen op een gevaarlijke combinatie van perverse prikkels.
Inflatie en de EU
EU-breed zien we hiervan ook de uitwerking; zuidelijke lidstaten hebben een relatief hoge staatsschuld en oefenen impliciet altijd druk uit op de Europese Centrale Bank om meer geld te printen, om zo de inflatie aan te jagen en de waarde van hun uitstaande schulden te drukken. En wij spaarzame noorderlingen zijn de sigaar.
Het Cantillon-effect
Het Cantillon-effect beschrijft hoe nieuw gecreëerd geld ongelijk wordt verdeeld in de economie en wat daarvan de effecten zijn. Overheden en financiële instellingen, die als eerste toegang hebben tot dit nieuwe geld, kunnen goederen en diensten kopen tegen oude prijzen, voordat de inflatie, die ten gevolge van het door hen nieuw geïntroduceerde geld tot stand komt, voor gewone burgers merkbaar wordt. Hierdoor ontstaat een onrechtvaardige ongelijkheid. Ook dit betekent dat de lasten van inflatie vooral terechtkomen bij de midden- en lagere inkomensgroepen, terwijl de politieke klasse profiteert.
Lees ook: Energieprijzen exploderen door ‘groenflatie’
Dirk Beljaarts en Dick Schoof ontwijken verantwoordelijkheid
Inflatie is zonder twijfel een van de minst begrepen, maar tegelijkertijd meest schadelijke fenomenen in onze economie. En door de verantwoordelijkheid bij ouders en bedrijven neer te leggen, ontwijken beide ministers een eerlijk gesprek over de rol van de overheid en centrale banken in het creëren van inflatie. De oplossing is niet doodleuk een kwestie van 'meer zakgeld' geven. Het probleem is structureel en wordt veroorzaakt door beleidskeuzes die ons geld minder waard maken.
Weten Dirk Beljaarts en Dick Schoof wel wat inflatie is?
De vraag is of Beljaarts en Schoof werkelijk niet weten wat de oorzaak van inflatie is, of dat ze het onderwerp moedwillig verzwijgen en ontwijken. Als ze echt niet begrijpen hoe inflatie werkt, is dat zorgwekkend, gezien hun posities en macht. Maar als ze ervoor kiezen de waarheid te verbergen en verdraaien, is dat ronduit beangstigend. Hoe dan ook, kunnen Nederlanders niet rekenen op de waarheid.
Een eerlijke discussie over inflatie
De antwoorden tijdens het kindervragenuur tonen een gebrek aan begrip van de werkelijke oorzaken van inflatie, of op zijn minst een onwil om deze onder ogen te zien of erkennen. Zolang beleidsmakers blijven vasthouden aan de illusie dat inflatie een onvermijdelijk en neutraal of zelfs wenselijk fenomeen is, zullen de gevolgen ervan blijven drukken op de schouders van degenen die het minst in staat zijn om zich ertegen te verdedigen. Het is tijd voor een eerlijke discussie over de rol van monetair beleid en overheidsuitgaven in het creëren van inflatie, en over hoe we dit kunnen veranderen om een rechtvaardigere en welvarendere samenleving te bouwen.
Lees ook: De Nederlandsche Bank schrijft voor hoe u uw spaargeld moet uitgeven
Economische vrijheid en waardevast geld
Gezond economisch beleid is gericht op de economische vrijheid die leidt tot productiviteit en innovatie. Dit kan door belastingverlagingen, het verminderen van bureaucratische obstakels voor ondernemers en het creëren van een stabiele monetaire omgeving waarin geld zijn waarde behoudt.
Het antwoord op inflatie
In een economie waarin geld zijn waarde behoudt, zijn we daadwerkelijk in staat om meer te bereiken met hetzelfde inkomen, naarmate de economie groeit. Dit betekent dat we allemaal profiteren van economische groei, in plaats van dat slechts een selecte groep toegang heeft tot de voordelen, terwijl de rest worstelt met de gevolgen van alsmaar stijgende prijzen. Het antwoord op inflatie ligt in het radicaal beperken van overheidsuitgaven en het stoppen van de geldprinter van centrale banken. Pas dan kunnen we ervoor zorgen dat dingen in de winkel weer betaalbaar worden – voor iedereen.
Vrijheid binnen morele orde
De oplossing voor de vele problemen van onze tijd ligt echter niet in meer economische vrijheid alleen, maar in beleid waarin economische vrijheid ten dienste staat van een morele orde, waarin menselijke waardigheid en gemeenschappelijke doelen centraal staan. Deze hervormingen vragen om moed en een terugkeer naar traditionele waarden; het herstel van een economie gebaseerd op het schone, het ware en het goede.
Een geest van rust
Dit betekent het bevorderen van een economie van rust en evenwicht, waar mensen niet opgejaagd worden door de onzekerheid van inflatie. In plaats van een razendsnel draaiende economische machine die steeds meer verbruikt en verkwist, hebben we behoefte aan een economie met een geest van rust. Een terugkeer naar een organische economie biedt perspectief. Het is een model waarin gemeenschappen floreren, menselijke waardigheid wordt gerespecteerd en de ziel van de samenleving wordt hersteld. Deze visie geeft niet alleen hoop, maar biedt een weg vooruit naar een rechtvaardige en stabiele toekomst.
Laatst bijgewerkt: 28 november 2024 17:16