Middeleeuwse vrouwen werden niet onderdrukt, zoals feministen ons willen doen geloven.
Hoe feministen de waarheid verdraaien over middeleeuwse vrouwen
Het feministische verhaal van de geschiedenis schildert vrouwenrechten af als een recent fenomeen. Feministen geloven dat premoderne vrouwen door mannen werden onderdrukt en weinig rechten hadden. Nergens waren vrouwen ellendiger dan in de middeleeuwen, toen de Kerk en een patriarchale samenleving hen tot bijna slavernij reduceerden. Feministen beweren dat de strijd voor vrouwenrechten sindsdien een gestage en onvermijdelijke vooruitgang heeft geboekt naarmate de geschiedenis zich ontwikkelt tot een steeds grotere vrijheid. We kunnen niet meer terug, roepen ze.
Eleanor Janega en Marion Turner
Misschien moeten de feministen teruggaan - en tenminste naar de feiten kijken. Recente studies tonen aan dat dit historisch perspectief onjuist is. De middeleeuwen boden ongekende mogelijkheden voor vrouwen. Het beeld van onderdrukte vrouwen is eerder een uitvinding van moderne historici, Victoriaanse verdraaiingen en Hollywood-scripts dan middeleeuwse kronieken. De Britse krant The Guardian bericht over twee recente werken van geleerden, Eleanor Janega en Marion Turner. De auteurs zijn feministen. Zij bestudeerden echter de kronieken, niet de moderne tijdschriften. Zij ontdekten dat het leven van vrouwen veel beter was dan eerder werd verondersteld.
Vrouwen dreven handel
In tegenstelling tot populaire mythes beweren de auteurs dat middeleeuwse vrouwen overal in de samenleving en de economie aanwezig waren. Ze oefenden vele beroepen uit, zoals brouwers, smeden, dichters, kooplieden, meester-ambachtslieden, apothekers en kleermakers. Ze konden land bezitten en handel drijven. Veel van deze activiteiten werden de meeste vrouwen voor - en zelfs na - de Middeleeuwen ontzegd. De auteurs suggereren dat moderne geleerden aan historisch revisionisme doen om vrouwen onderdrukt te doen lijken - vaak om hun eigen verhaal of de agenda van hun afdeling genderstudies te ondersteunen.
Lees ook: Middeleeuwers hielden van deugd en hielden zich daarom schoon
De Renaissance draaide de rechten van de vrouw terug
Het moderne idee van de geschiedenis als een onvermijdelijke mars naar meer vrijheid gaat ook mank. De situatie van vrouwen is sinds de Middeleeuwen juist verslechterd. De Kerk heeft de rol van de vrouw in de samenleving zelfs verheven. Latere seculiere bewegingen onderdrukten hen vaak. De geschiedenis volgt niet het lot, maar is afhankelijk van de vrije wil. De perioden variëren dus naargelang de omstandigheden.
Heidense culturen toch onderdrukkender
De meest verrassende bevinding van de twee geleerden is dat de Renaissance "de rechten van de vrouw ver terugbracht". De Renaissance was zogenaamd een "wedergeboorte" van de oude cultuur en verlichting. De herboren ideeën brachten echter de neo-heidense Romeinse en Griekse culturen terug, waar vrouwen geen politieke rechten en beperkte mogelijkheden hadden. Het Victoriaanse tijdperk presenteerde ook een verwrongen romantisch en sentimenteel beeld van vrouwen dat niet overeenkwam met de realiteit van hun leven. Bovendien waren de Victorianen geobsedeerd door de Middeleeuwen en projecteerden hun verkeerde opvattingen over vrouwen op die historische periode. De auteurs beschouwen Victoriaanse vrouwen in veel opzichten zelfs als meer "sociaal onderdrukt" dan hun middeleeuwse tegenhangers.
Moderne en postmoderne verdraaiingen
De verdraaiingen die in de loop van de geschiedenis zijn ontstaan, hebben hun weg gevonden naar moderne en postmoderne middeleeuwse portretten. Middeleeuwse verhalen nemen bijvoorbeeld niet-historische vrijheden. Eén verhaal had bijvoorbeeld een hoofdpersoon die zou trouwen op de "normale" leeftijd van 14 jaar, terwijl de gemiddelde middeleeuwse vrouw trouwde tussen haar 22e en 25e. George Martin, de auteur van The Game of Thrones, verdedigde zijn brutale weergave van de behandeling van vrouwen in de serie door te zeggen: "Ik wilde dat mijn boeken sterk gegrond waren in de geschiedenis en dat ze lieten zien hoe de middeleeuwse samenleving was." Toch is er weinig bewijs om deze bewering te staven.
Literatuur ook bol van misvattingen
Ook in het fantasy-genre van de literatuur worden middeleeuws aandoende omgevingen gecreëerd waarin vrouwen worden afgeschilderd op basis van verdraaiingen. Wanneer geleerden bewijs vinden dat deze projecties en misvattingen weerlegt, worden ze door de revisionisten vaak beschuldigd van historisch revisionisme! Feministische geleerden en fantasievertellers blijven vasthouden aan het portretteren van vrouwen als onderdrukt, ondanks feiten die het tegendeel bewijzen.
Lees ook: Het wokisme, een gevaarlijke ideologie
Feministen zitten vast in marxisme
De meeste mensen hebben dus geen juist beeld van de middeleeuwen, omdat moderne ideeën gebaseerd zijn op een mengeling van agenda's, verdraaiingen en verhalen die het moeilijk maken een evenwichtige visie te hebben op wat er werkelijk gebeurd is. De twee feministische auteurs hadden tenminste de eerlijkheid om de fouten rond middeleeuwse vrouwen toe te geven. Maar zoals de meeste feministen zitten ze vast in het marxistische verhaal dat de werkelijkheid interpreteert vanuit een klassenstrijdperspectief. Hun werken staan bol van het genderjargon en de op seksualiteit gerichte nadruk die helaas in hun vakgebied te vinden is. Zij houden geen rekening met de meer spirituele aspecten van de samenleving die mede hebben bepaald hoe de samenleving werd georganiseerd en hoe vrouwen werden behandeld.
De Kerk verhief de vrouw
De Kerk speelde een belangrijke rol bij de erkenning van de inherente waardigheid van mannen en vrouwen en werkte aan het heil van hun zielen. Tegelijkertijd moedigde de Kerk de verbetering van de materiële omstandigheden van allen aan, waardoor nieuwe mogelijkheden voor vooruitgang werden geopend. Bovenal schonk de Kerk de samenleving bovennatuurlijke genaden, zodat mannen en vrouwen tot dingen in staat werden die hun menselijke natuur te boven gingen. Elke andere visie zal altijd vervormd zijn omdat zij sommige aspecten van de werkelijkheid mist - vooral de geestelijke en bovennatuurlijke. In plaats van naar de waarheid te zoeken, zullen mensen hun fouten op het verleden projecteren om ze in hun agenda te laten passen.
Dit artikel is een vertaling en verscheen eerder op tfp.org
Laatst bijgewerkt: 28 november 2023 07:05