Ambtelijk advies aan Sigrid Kaag, D66-minister van Financiën: Faillissementen zijn heilzaam. (Foto: Wikimedia)
Advies aan minister Kaag: laat middenstand maar failliet gaan
De beschuldiging dat de fossiele brandstofcrisis, verscherpt door de oorlog in Oekraïne, het huidige kabinet goed uitkomt, is een ernstige. Want wat je dan eigenlijk zegt is dat het kabinet om ideologische redenen het algemeen belang bewust op het spel heeft gezet. En daarmee nog altijd doorgaat.
‘Faillissementen zijn gezond’
Toch zijn de tekenen die daarop duiden te duidelijk om te negeren. Bijvoorbeeld het ambtelijk advies aan Sigrid Kaag, D66-minister van Financiën, dat zij van de teloorgang van bakkers, slagers en andere “energie-intensieve mkb’ers” geen probleem moet maken, want deze faillissementen “hebben geen maatschappelijk ontwrichtende werking”. Integendeel, aldus de adviseurs, ze zijn heilzaam en horen bij “een gezonde marktdynamiek. Een gezonde marktdynamiek vermindert arbeidsmarktkrapte en jaagt verduurzaming en innovatie aan.”
MKB’ers zijn mensen van vlees en bloed
Dit staat er echt. Er is veel op de passage aan te merken. Ten eerste de onmenselijkheid ervan. Middenstanders en mkb’ers zijn mensen van vlees en bloed. Er hangen huwelijken en gezinnen van af. Je bent een zaak of onderneming niet begonnen om die vervolgens ten onder te zien gaan door exploderende energierekeningen: oorzaken waar je niets aan kunt doen, en nauwelijks iets tegen kunt doen.
Collectief profiteert van dood van zwakken?
Vervolgens de vulgair-darwinistische achtergrond van het advies: in die filosofie brengt de dood van de zwakken vanzelf vooruitgang van het collectief met zich mee. Alsof we er met zijn allen op vooruitgaan als bakkers, slagers en kappers uit het stadsbeeld verdwijnen en het economisch weefstel van het mkb afsterft. Alsof een economie alleen uit grootbedrijf kan bestaan. Overigens beschouwen de meeste economen en sociologen het mkb juist als een onmisbare maatschappelijke ‘laag’ van ondernemingszin en innovatie.
Verkeerd uitpakkende politieke keuzes
De econoom Joseph Schumpeter voerde weliswaar het begrip ‘creatieve destructie’ in als een sterk punt van het kapitalisme, maar daarmee doelde hij op het onvermijdelijke failliet gaan van niet-levensvatbare bedrijven onder normale omstandigheden, niet in een plotseling optredende economische noodsituatie met wurgende energierekeningen. Zoals financieel journalist Arno Wellens terecht schrijft: “Waarom horen die ontploffende energierekeningen niet bij het normale ondernemersrisico? Omdat ze het gevolg zijn van jaren vol met politieke keuzes die nu verkeerd uitpakken. Dat is niet de schuld van de bakker.”
‘Goed voor het klimaat’
De achterliggende gedachte van het advies is evident het klimaatwensdenken. Daarin is alles wat het vermeende klimaatprobleem helpt oplossen ‘goed’. Wanneer relatief grote energieverbruikers als bakkers en slagers verdwijnen, is dat dus ook ‘goed’. Dat wil zeggen: goed voor het klimaat. Omdat dit een beetje cru is en men zich ook niet al te openlijk in de klimaatkaart wil laten kijken, bedenkt men er maar een academische rechtvaardiging voor. De werkeloosheid die het oplevert, doopt men daarin om als ‘vermindering arbeidsmarktkrapte’.
Leveringszekerheid geen haalbare kaart meer
De aanpak – van de nood van rampzalige beleidsgevolgen een deugd maken - doet denken aan een andere recent advies, waarover Cultuur onder Vuur onlangs berichtte. Toen ging het om het College van Rijksadviseurs in een advies aan een andere D66-minister, die van Energie en Klimaat, Rob Jetten. In hun rapport adviseerden zij om de leveringszekerheid van energie in Nederland maar op te geven. Die is geen haalbare kaart meer. Menig energiebedrijf sluit al geen nieuwe bedrijven meer aan.
Overbelasting en destabilisering stroomnet
Ook die krapte is het gevolg van verkeerde beleidskeuzes. De Oekraïne-oorlog doet die slechts scherper uitkomen. De “decentraal opgewekte” stroom uit windturbines en zonnepanelen moet vanuit een groot aantal beginpunten over het net vervoerd worden, dat daar niet op berekend is. Anderzijds beginnen mensen ook steeds meer stroom af te nemen, vanwege de toename in bijvoorbeeld warmtepompen en elektrische auto’s. Dit in combinatie met het ‘wiebelkarakter’ van groene stroom en het uit bedrijf nemen van de betrouwbaar leverende gas-, kolen- en kerncentrales leidt tot overbelasting en destabilisering van het stroomnet.
‘Mensen zien ernst situatie niet’
De klimaatapologetische sofisterij van de Nederlandse ambtenarij doet het ergste vrezen voor de politieke oriëntatie die daar de overhand heeft. Het gezond verstand lijkt er zoek, evenals het contact met de werkelijkheid. Zoals Arno Wellens zegt: “Het lijkt erop dat mensen niet inzien hoe ernstig de situatie is. Pas sinds het einde van de zomer beginnen mensen op ‘energierekening’ te zoeken, maar de inflatie stijgt al meer dan een jaar. Het komt niet (alleen) door Poetin. Als het MKB geen steun krijgt wordt het een bloedbad. De kille toon van de ambtenaren alsmede het feit dat de rest van het advies is opgevolgd doet het ergste vrezen.”
Laatst bijgewerkt: 27 september 2022 16:00