Waar leidt kunstmatige intelligentie (AI) ons heen?
Pas op! Het tijdperk van kunstmatige intelligentie is een sprong in het diepe
Het tijdperk van de Kunstmatige Intelligentie (AI) komt eraan. De orakels van de toekomst waarschuwen voor een grote paradigmaverschuiving. Gewoonlijk kunnen dergelijke boodschappen met een korreltje zout worden genomen, omdat ze vaak aan science fiction raken.
Huiveringwekkend nieuw boek
Het recente boek, The Age of AI and Our Human Future, is echter anders. Het moet serieus worden genomen. Het werk uit 2021 is geschreven door twee technisch onderlegde auteurs, Google's Eric Schmidt en MIT's Daniel Huttenlocher. Zij worden vergezeld door de verontrustende figuur van voormalig minister van Buitenlandse Zaken Henry Kissinger, waardoor de focus verandert. Het boek gaat dus over technologie en waar AI de wereld zal brengen op politiek, cultureel en zelfs militair gebied. De bijdrage van Dr. Kissinger is verontrustend vanwege zijn rol in het mislukte vredesverdrag met Vietnam en de omarming van het communistische China door het Westen. Zijn globalistische inzichten over AI zijn zowel geloofwaardig als huiveringwekkend.
Gevoel voor drama en geschiedenis
Het is een zorgvuldig geschreven boek. De auteurs doen hun uiterste best om de kracht van AI niet te overdrijven boven die van een menselijke creatie. Ze ontwikkelen hun argumenten rustig binnen de context van de huidige ontwikkelingen. Dit is geen science fiction. Ze insinueren echter dat iedereen mee moet gaan in de komende veranderingen, anders worden ze gemarginaliseerd. Zo worden de huidige kruispunten geschilderd met historisch drama en mysterie. AI is niet zomaar een nieuwe fase van een technische revolutie. De mensheid gaat een nieuw tijdperk binnen dat vergelijkbaar is met de Verlichting en deze zelfs overtreft. Kunstmatige intelligentie zal de manier veranderen waarop de mensheid zichzelf ziet. Het zal rommelig en riskant zijn.
Een post-rationeel perspectief
Vanuit katholiek perspectief zijn er drie punten die erop wijzen dat het tijdperk van AI een reden zou moeten zijn voor ernstige morele bezorgdheid. Het eerste punt is wat we het post-rationele perspectief van de schrijvers zouden kunnen noemen. De meeste moderne dwalingen verwerpen de katholieke notie van de suprematie van de rede (verlicht door het geloof) omdat deze de actie van onbelemmerde passies beperkt. Moderne filosofen vinden verschillende manieren om aan de rede te ontsnappen en fantasieën te omarmen. David Hume ging zelfs zover te zeggen: "De rede is, en zou slechts de slaaf van de hartstochten moeten zijn." De drie auteurs - allen bewonderaars van de Verlichting - zijn niet zo onbezonnen om de rede te ontkennen, maar proberen haar te overstijgen.
Einde van de menselijke rationele superioriteit
De boodschap van het boek is indringend: de moderniteit heeft "het gedeeltelijke einde bereikt van de vermeende superioriteit van de menselijke rede." AI zal "een vorm van logica inluiden die de mens niet heeft bereikt of niet kan bereiken, waarbij aspecten van de werkelijkheid worden verkend die we nooit hebben gekend en misschien nooit rechtstreeks zullen kennen". De auteurs stellen de lezers gerust dat "traditionele rede en geloof zullen blijven bestaan in het tijdperk van AI." AI zal echter alle gebieden van de menselijke ervaring transformeren en zelfs de vrije samenleving en de vrije wil veranderen. Over de grenzen van de rede heen zal het leven zichzelf organiseren, vergroot door AI, waardoor "vele of zelfs de meeste mensen zich zullen terugtrekken in individuele, gefilterde aangepaste werelden." Hoewel het nog niet zo’n bekend begrip was ten tijde van het schrijven van het boek, kan men de door AI gegenereerde "metaverse" van absolute vrijheid en verbeelding al zien aankomen. De wereld zal een "verschuiving zien van de centraliteit van de menselijke rede naar de centraliteit van menselijke waardigheid en autonomie." Wilskeuzes, niet rationele afwegingen, zullen domineren.
Kunstmatige intelligentie, waarheen?
Geschiedenis door filters
Het tweede onthullende punt is het evolutionaire model van het boek ten aanzien van de geschiedenis met zijn aanvallen op de Kerk. De auteurs geven blijk van weinig originaliteit door een klassiek modern verhaal aan te nemen van een geschiedenis zonder God. Zo beschrijven zij de geschiedenis als perioden waarin mensen de werkelijkheid door verschillende filters waarnamen. De polytheïstische samenlevingen in de antieke wereld, bijvoorbeeld, verklaarden de werkelijkheid door hun pantheon van mythologische goden. De Middeleeuwen worden door de auteurs gereduceerd tot een wereld waarin alles "alleen door God gekend kon worden; de theologie filterde en ordende de ervaringen van individuen en de natuurlijke fenomenen die zich voor hen afspeelden". Latere periodes zoals de Renaissance, de Protestantse Revolutie en vooral de Verlichting filterden de werkelijkheid volgens het boek door individualisme en rede. Het nieuwe filter zal kunstmatige intelligentie zijn. Het Tijdperk van AI past keurig in deze evolutionaire, seculiere en fatalistische visie op de geschiedenis zonder God. De auteurs "vieren of betreuren" AI niet, maar kondigen slechts aan dat het onvermijdelijk is dat "het menselijk denken, de kennis, de waarneming en de werkelijkheid" zullen veranderen. Natuurlijk staat deze visie in contrast met de niet-fatalistische opvatting van de Kerk over de geschiedenis waarin allen hun verlossing uitwerken. De Kerk is niet zomaar een filter onder vele. Evenzo worden historische perioden beïnvloed door gebeurtenissen, deugdzaamheid van mensen en genade van God, en niet bepaald door evolutionaire filters.
Vertrouwen in een God-achtige Intelligentie
Het derde punt van zorg is een onheilspellende afhankelijkheid van AI met onbekende gevolgen. Inderdaad, het boek spreekt meer door wat het weglaat. De tekst stelt voortdurend indringende vragen over de implicaties van AI, waarvan aan de lezer gesuggereerd wordt dat de auteurs de antwoorden kennen. De auteurs voegen urgentie toe aan het accepteren van het komende tijdperk door de impact van AI op internationale relaties en mondiale veiligheid te onderzoeken. De zeer reële dreiging van cyber-oorlogvoering is in sommige opzichten gevaarlijker dan kernwapens. Daarom nodigen de auteurs de wereldleiders dringend uit om samen te komen. Hun dringende verzoek aan het publiek om deze onbekende cyber-toekomst te omarmen, in plaats van zich ertegen te verzetten, krijgt de ondertoon van een versluierd dreigement.
Lees ook: Gnostiek: de duistere kracht achter de chaos van onze tijd
Acceptatie gevraagd zonder begrip
Deze sprong in het onbekende wordt nog verergerd doordat het publiek wordt gevraagd een AI-toekomst te omarmen die nog "zijn ordenende principes, zijn morele concepten, of zijn gevoel voor aspiraties en beperkingen moet definiëren". Zonder AI te begrijpen, wordt van mensen verwacht dat zij zich in steeds grotere mate aan AI overgeven in zaken van steeds grotere omvang. De niet-technische meerderheid zal worden blootgesteld aan zo'n overweldigende rekenkracht dat "sommigen in de verleiding kunnen komen om de uitspraken van AI te behandelen als quasi-goddelijke uitspraken", gedaan door "een goddelijke intelligentie" met "een bovenmenselijke manier om de wereld te kennen en haar structuren en mogelijkheden intuïtief aan te voelen". Deze bijna magische oplossing van problemen door AI brengt de auteurs ertoe te speculeren dat de koude geïndustrialiseerde wereld "een herbetovering" zal meemaken met kunstmatige intelligentie die "orakelse uitspraken" zal doen. Deze karikatuur van de Goddelijke Voorzienigheid kan een monsterlijk instrument blijken te zijn in de handen van boosdoeners en schurkenstaten.
"Mensen met diepe ervaring"
Dr. Kissinger en zijn medeauteurs vertrouwen er niet op dat dit proces spontaan zal gaan werken zonder "mensen met diepe ervaring" die de weg wijzen. Hoewel zij wanhopig aanvoeren dat er snel een ethisch kader gevonden moet worden, is er op dit late tijdstip kennelijk al iets voorhanden. De auteurs suggereren dat "een kleine groep van gerespecteerde figuren uit de hoogste regionen van de overheid, het bedrijfsleven en de academische wereld" wereldwijd nodig zal zijn om het komende AI-tijdperk te coördineren. Dit wereldwijde netwerk past goed bij de "Great Reset" modellen die nu de ronde doen en die monumentale veranderingen in de mensheid voorspellen. Zoals alle revolutionaire utopisten tracht het AI-tijdperk het idee van de mensheid en de werkelijkheid te veranderen in een wereld zonder God.
Kunstmatige intelligentie kan niet voorzien in geestelijke behoeften
Een dergelijke visie reduceert de geschiedenis tot het verhaal van hoe mensen hun eigenbelangen en bevredigingen zo veel mogelijk nastreven. Kunstmatige intelligentie, het orakel dat mensen in staat stelt hun eigen belangen te behartigen, moet worden teruggebracht naar zijn plaats als een instrument waarmee mensen beter deugdzaam kunnen zijn en het algemeen welzijn kunnen bevorderen. De door Kissinger bedachte AI-toekomst is gedoemd te mislukken omdat hij niet kan voorzien in de behoefte van zielen aan het sublieme, het ware en het eeuwige. Dergelijke puur op de mens gerichte plannen ontnemen de mensheid haar meest waardevolle bezit, het spirituele kader dat ieder mens helpt te streven naar heiliging en eeuwige gelukzaligheid. AI kan niet voorzien in deze diepe behoeften van de menselijke ziel. Daarvoor is alleen God toereikend.
Dit artikel van John Horvat II verscheen eerder in het Engels op tfp.org
Laatst bijgewerkt: 14 maart 2023 13:57