Lichtende Middeleeuwen: het oude gebruik van nanotechnologie weerlegt de tegenstanders
Enige tijd voordat ze zelfmoord pleegde in 1981, zei de atheïst Ruth Hermence Green: "Er was een tijd dat religie de wereld regeerde. Het staat bekend als de Donkere Middeleeuwen." Ze bedoelde inderdaad dat het tijdperk dat de "Donkere Middeleeuwen" werd genoemd de tijd was waarin het katholicisme de wereld regeerde, want het valt niet te ontkennen dat een of andere "religie" gedurende het grootste deel van de geschiedenis elke samenleving heeft gedomineerd.
Middeleeuwen: gebrek aan wetenschap?
Deze gelijknamige duisternis verwijst naar een verondersteld gebrek aan intellectuele vooruitgang in heel Europa na de val van het Romeinse Rijk. Aanhangers van de Middeleeuwen beweren dat dit gebrek aan wetenschap voortduurde tot de Renaissance, toen Europa zijn ogen weer opende voor de heidense samenlevingen van Griekenland en Rome en daardoor weer helder werd. Maar is het waar dat de Middeleeuwen donker waren? En zo ja, kan die duisternis worden toegeschreven aan de Kerk? Nieuw onderzoek naar het middeleeuwse gebruik van nanotechnologie in de kunst suggereert dat het antwoord op beide vragen een volmondig: nee.
Middeleeuwse nanotechnologie in de kunst
De kunstwereld is al enige tijd op de hoogte van het middeleeuwse gebruik van een stof die Zwischgold wordt genoemd. Het bestaat uit een uiterst dunne goudfolie die versmolten is met een dikkere, maar nog steeds zeer dunne zilverfolie. Het gebruik van Zwischgold gaat minstens terug tot het begin van de jaren 1200. Om deze stof beter te begrijpen, hebben wetenschappers onlangs monsters ervan onderworpen aan een geavanceerd proces dat ptychografische tomografie wordt genoemd en dat de eerste driedimensionale beelden ervan oplevert. De resultaten waren verbluffend. Terwijl specialisten eerder al wisten dat Zwischgold dunner is dan bladgoud, hadden zij zich nooit gerealiseerd hoe dun het is.
Lees ook: Hugo Bos bij Ongehoord Nederland: ‘Pandemiewet zet grondrechten op de tocht’
Wetenschappers verbaasd door eeuwenoude Zwischgold
De gemiddelde dikte van de geteste monsters is 30 nanometer. Een nanometer is een miljardste meter. Goudatomen zijn ongeveer een derde van een nanometer in diameter, wat betekent dat het Zwischgoud dat in de middeleeuwse kunst werd gebruikt gemiddeld slechts 90 atomen dik was. Om dit in perspectief te plaatsen: een menselijke haar heeft een diameter van 80.000-100.000 nanometer, wat betekent dat hij ongeveer 3000 keer dikker is dan de goudlaag van het middeleeuwse kunstmateriaal. Dit is een openbaring voor wetenschappers die zich nooit hadden kunnen voorstellen dat de middeleeuwse mens in staat was zo'n verfijnde stof te produceren. Wat de wetenschappers nog steeds verbijsterd is: hoe konden de kunstenaars zo'n delicate stof produceren met alleen handgereedschap? En waarom?
Een voor de moderne mens onbekend handelsgeheim
In geen enkel bewaard gebleven manuscript wordt uitgelegd hoe Zwischgold in de beginjaren van de productie werd gemaakt. Deskundigen geloven dat het een soort handelsgeheim moet zijn geweest dat kunstenaars niet graag wilden delen. Er is echter enig bewijs voor de later gebruikte methoden. Medievalists.net legt uit: "...de kunsthistoricus kent nu de methode die in de 15e eeuw werd gebruikt: eerst werden het goud en het zilver afzonderlijk gehamerd om dunne folies te produceren...Vervolgens werden de twee metaalfolies samen bewerkt, een ingewikkelde procedure waarvoor zeer bekwame specialisten nodig waren."[1] Terwijl inzicht in de manier waarop men Zwischgold produceerde een blik werpt op het raffinement van de technologie in de Middeleeuwen, werpt inzicht in het waarom ervan licht op het karakter van de middeleeuwse ziel zelf.
Ad Maiorem Dei Gloriam
Aanvankelijk geloofden deskundigen dat de productie van Zwischgold zuiver monetaire redenen had, omdat het aanbrengen van zo'n dunne laag betekende dat het goud van de kunstenaars veel verder reikte dan wanneer zij andere methoden zoals vergulden hadden gebruikt. Sommigen geloven nu echter dat de kosten van het complexe proces om Zwischgold te maken elk materiaalbesparend kostenvoordeel teniet zou hebben gedaan. Een artikel op Medievalists.net legt uit: "aangezien deze nanotechnologie meer expertise en gespecialiseerde materialen nodig zou hebben gehad, zouden de productiekosten waarschijnlijk vergelijkbaar zijn geweest met het gebruik van goud."[2]
Hiërarchie van goud-elementen in kunstwerk
Dit heeft specialisten ertoe gebracht andere redenen te zoeken voor het gebruik ervan. Ongetwijfeld voegde het detail en raffinement toe aan de kunst, vooral wanneer het gebruikt werd in combinatie met andere verguldingstechnieken. Omdat Zwischgold bleker en minder reflecterend is dan bladgoud, wordt het vaak aangetroffen in de plooien van kleding en om de binnenste lagen van het haar te benadrukken. In dit verband geloven sommigen dat het hielp een hiërarchie van belangrijkheid vast te stellen bij het vergelijken van de verschillende elementen in een kunstwerk. Medievalists.net zei: "er was ... een strikte hiërarchie van materialen: bladgoud werd bijvoorbeeld gebruikt om de aureool van een figuur te maken, terwijl Zwischgold werd gebruikt voor het gewaad."[3]
Verschillende waardering elementen bewijst passie voor schoonheid
Het feit dat hij zoveel moeite deed om het ene element in een kunstwerk hoger te waarderen dan het andere, illustreert de passie van de middeleeuwer voor orde, proportie en hiërarchie. Aangestoken door een liefde voor rechtvaardigheid wilde hij graag alles de plaats geven die het toekwam. Hij verlangde ernaar onderscheid te maken en alles met wijsheid te ordenen. Deze houding staat in schril contrast met die van de moderne mens, die de dingen wil nivelleren tot de kleinste gemene deler en iedereen gelijk wil behandelen.
Verticale visie beschrijft middeleeuwse mens
De middeleeuwse mens had deze horizontale visie niet. Hij zag de dingen veeleer op een verticale manier die uiteindelijk leidde naar God en zijn glorie. De TFP-geleerde John Horvat besprak dit middeleeuwse perspectief in Return to Order met de volgende woorden: "Deze verticale visie nodigt ons uit om onze geest met een enkel doel te verheffen tot transcendente waarden en uiteindelijk tot God. R.H. Tawney beschrijft deze visie als een "theorie van een hiërarchie van waarden, die alle menselijke belangen en activiteiten omvat in een systeem waarvan de top de religie is.""[4]
Lees ook: Hugo Bos in De Andere Krant: 'Achter pandemiewet schuilt een communistische geest'
Op Onze Heer lijken, het grootste verlangen
Inderdaad, een liefde voor de Kerk, gericht op Onze Heer Jezus Christus, verlichtte de man van de Middeleeuwen en alles wat hij deed. Hij wilde niets liever dan zich volledig verenigen met de God-mens. De heer Horvat bevestigde dit door te zeggen: "Op Onze Heer Jezus Christus lijken was het ideaal dat de Middeleeuwen inspireerde. De middeleeuwse mens verlangde ernaar zo volledig mogelijk met Hem verbonden te zijn; zich in Hem te verliezen."[5]
De Lichtende Middeleeuwen
Dit alles toont de misvatting aan van Ruth Hermence Green's bewering dat de heerschappij van het katholicisme donkere eeuwen voortbracht. Het bracht veeleer tijden voort die lichter waren dan alle andere die de wereld heeft gezien, ondanks de beperkingen van die tijd. Dit is waar, niet alleen vanwege de enorme verfijning van wat de middeleeuwers met zulke schamele middelen produceerden, maar nog meer omdat in die tijd de hele samenleving gericht was op Christus, die het Licht der Wereld is. Dus wat zovelen De Donkere Middeleeuwen noemen, zouden we beter De Lichtende Middeleeuwen kunnen noemen. De moderne samenleving zou zeker een goede dosis van dat licht kunnen gebruiken.
Voetnoten
- Medievalists.net, The Secrets of Medieval Nanotechnology Revealed in New Study, accessed December 19, 2022, https://www.medievalists.net/2022/10/secrets-medieval-nanotechnology/.
- Medievalists.net, Medieval People Used Nanotechnology, Researchers Find, accessed December 20, 2022, https://www.medievalists.net/2021/12/medieval-nanotechnology/.
- Medievalists.net, The Secrets of Medieval Nanotechnology Revealed in New Study, accessed December 20, 2022, https://www.medievalists.net/2022/10/secrets-medieval-nanotechnology/.
- Horvat, John II. 2013. Return to Order. 1st ed. York, Pennsylvania: York Press, p. 312.
- Ibid. p. 336.
Dit artikel is een vertaling en verscheen eerder op tfp.org
Laatst bijgewerkt: 23 november 2023 12:24