De bekering van Joram van Klaveren (1)
Er is nogal wat te doen over de bekering tot de islam van Joram van Klaveren, oud-politicus en woordvoerder ‘islam’ voor de PVV. In het EO-programma NieuwLicht van Tijs van de Brink kreeg Van Klaveren de gelegenheid om zijn bekering uit te leggen.
Joram van Klaveren
Dit werd eerst in een moskee gedaan, waarna de heren samen vertrokken om ook in een kerk over de bekering van Van Klaveren te spreken. Een bekering die op z’n zachts gezegd opvallend te noemen is gezien de jaren die Van Klaveren voor de PVV in de Kamer doorbracht om diezelfde islam in vaak behoorlijk stevige taal te bekritiseren. Voor hij zijn carrière als parlementariër begon, was Joram van Klaveren afgestudeerd in de godsdienstwetenschappen en religie en doceerde hij godsdienst- en maatschappijleer in het voortgezet onderwijs. Interessant.
Islamitische bronnen
In het interview met Van den Brink, maar ook aan tafel bij DWDD en in een interview met de NRC - de nationale pers buitelde van enthousiasme over elkaar heen om Van Klaveren te spreken - liet hij weten dat hij nu, anders dan voorheen, “de bronnen van de bronnen had leren kennen.” Welke ‘bronnen van bronnen’ dit geweest zijn, vertelt Van Klaveren nergens. Het is wel opmerkelijk dat iemand die nota bene godsdienstwetenschappen en religie heeft gestudeerd en daar een academische graad in heeft behaald, kennelijk de islamitische bronnen voorheen niet had gelezen, maar toch zich aansloot bij de PVV die nu niet bepaald bekend staat om een laissez faire houding ten opzichte van de islam. Dat Van Klaveren ook nog de woordvoerder islam kon worden zonder de bronnen te kennen, of in elk geval andere bronnen dan hij nu blijkbaar kent, geeft ook te denken. Je vraagt je af wat hij dan wél heeft geleerd tijdens zijn studie die toch in elk geval qua naam doet voorkomen dat religieuze bronnen op academische wijze grondig bestudeerd en geanalyseerd worden.
Academische graad
Zelf zegt hij aan tafel bij DWDD hierover dat ‘de grondbeginselen’ bekend waren en lijkt hij te zeggen dat hij de Koran gelezen heeft (minuut 2.08). In een interview echter met de NRC zegt hij slechts twee hoofdstukken uit de Koran gelezen te hebben: “Ik ken nog maar twee soera’s [hoofdstukken van de Koran, red.], al-Fatiha en al-Ikhlaas, de kortste. Ik heb een werkje gekocht, het heet Ik leer de Koran en het is eigenlijk voor kinderen tot 10 jaar, een leuk roze boekje.” Het blijft dus gissen wat Van Klaveren nu werkelijk weet over zijn nieuwe religie als hij zelf ook niet weet wat hij wel of niet heeft gelezen. Hoe je je kunt bekeren tot een religie waarvan je zelf zegt slechts twee hoofdstukken van de primaire bron, de Koran, gelezen te hebben en verder kennelijk alleen secundaire bronnen (van bronnen) en een kinderboekje geeft ook te denken. Zeker voor iemand die een academische graad behaald heeft in de godsdienstwetenschappen mag je toch iets meer diepgang verwachten aangaande religieuze, sacrale zaken.
'Historische bronnen'
Joram van Klaveren zegt meerdere malen dat hij ‘de historische bronnen’ van de islam nu heeft gelezen die zijn mening aangaande de islam zo hebben veranderd dat hij zich bekeerde. Ook hier laat hij achterwege welke ‘historische bronnen’ dit precies betreft. Te denken valt aan wat de Kitab al Maghazi genoemd wordt; het boek over de veldslagen van Mohammed, die daarin overigens nog geen profeet genoemd wordt, daterend uit de achtste/negende eeuw na Christus. Hoewel dit dan natuurlijk meteen de vraag oproept, gelet op de inhoud hiervan (Mohammeds veldslagen), hoe Van Klaveren dit gelezen heeft aangezien hij zegt ‘een ander beeld’ van Mohammed te hebben gekregen na het lezen van ‘historische bronnen’.
Mohammed trouwde een meisje van zes
Hij kan natuurlijk ook een later werk, de Sira van Mohammed (833 A.D.) gelezen hebben, maar ook daarin worden uitvoerig de veldslagen beschreven, zijn huwelijk met een meisje van zes, dat hij consummeerde toen ze negen was en zijn opdracht om mensen die kritiek op hem hadden te doden. Bijvoorbeeld een dichteres die Asma, dochter van Marwan, wordt genoemd. Dit was een moeder van vijf kinderen die, nadat Mohammed gevraagd had ‘wie helpt mij van Asma af?’, door een volgeling van Mohammed werd neergestoken terwijl ze sliep. Overigens blijft het dubieus dat boeken geschreven tweehonderd jaar na de dood van Mohammed door mensen die hem dus nooit persoonlijk gekend hebben, onze enige bronnen over Mohammed zijn. Bronnen die dus alleen via mondelinge overlevering informatie over Mohammed gebundeld hebben, qua historiciteit en authenticiteit roept dit op z’n minst wat vragen op.
Afvalligen
Dan de claim van Van Klaveren dat Mohammed “nog nooit een afvallige iets heeft aangedaan” op de vraag van Tijs van den Brink over de straf op afvalligheid binnen de islam. Nu is dit inderdaad ook binnen de islam zelf een controversioneel punt; het gebod afvalligen te doden staat niet in de Koran, maar sommige islamitische exegeten gebruiken om dit stand te laten houden soera 9:11-12. De hadith (overleveringen van Mohammed) echter zijn hier veel duidelijker in; Sahih Bukhari volume 9 boek 84 gaat in zijn geheel over het omgaan met afvalligen. Hadith nummer 57 en 58 zijn hier duidelijk in; de afvallige moet gedood worden.
‘Raar’
Ook een andere hadith collectie, Sahih Muslim, geeft aan dat afvalligen gedood moeten worden. Volgens Van Klaveren valt dit allemaal in ‘de context van oorlog en identiteit’, wat hij daarmee bedoelt vertelt hij verder niet. Er staat hier niet dat dit alleen in een oorlogssituatie zou gelden. Dan is er nog het verhaal over Abdullah ibn Sa’d die eerst moslim was (schrijver voor Mohammed) maar de islam verliet. Volgens de Sira: “De apostel had zijn commandanten de instructive gegeven alleen degenen die weerstand boden te doden, behalve een klein aantal die zelf gedood moesten worden als ze onder de gordijnen van de Kaba werden aangetroffen. Onder hen was Abdullah Sa’d, broer van B. Amir Luavy. De reden dat hij opdroeg die te doden was dat hij een moslim geweest was en gewoon was openbaring op te schrijven; toen viel hij af en keerde terug naar de Quraysh en vluchtte naar Uthman Affan wiens pleegbroer hij was.” Uiteindelijk wordt Ibn Sa’d niet gedood, omdat hij zich weer terug bekeerde tot de islam (net zo gemakkelijk kennelijk als Van Klaveren, lijkt het), maar de bedoeling van Mohammed was duidelijk; hij had de islam verlaten en daarom moest hij dood. Dat Van Klaveren het ‘raar’ noemt dat de praktijk iets anders laat zien, doelend hiermee op islamitische aanslagen en terreur, dan de ‘historische bronnen’ is in het licht van bovenstaande dubieus te noemen.
Bekeren
Overigens is het op z’n minst opmerkelijk te noemen
dat Joram van Klaveren over zijn ‘bekering’ tot de islam spreekt, aangezien de
islamitische bronnen - dezelfde bronnen die Van Klaveren zegt nu wel grondig bestudeerd
te hebben - zeggen dat alle mensen als moslim worden geboren. Binnen de islam
spreekt men van het terugkeren naar de ‘natuurlijke’ staat; namelijk wanneer je
moslim wordt, omdat je als moslim geboren bent volgens de hadith collecties van
Bukhari en Muslim: “Abu Huraira bericht dat Allah’s boodschapper zei: Geen kind
wordt geboren zonder Fitra (geweten). Vervolgens zei hij. Zeg: De natuur is
gemaakt door Allah, daarin schiep Hij de mens, er is geen verandering van Allah’s
natuur; dat is de juiste religie.” (Sahih Muslim 6423). Ook in Sahih Muslim 6424 en 6425
wordt dit idee benadrukt.
Gedweep met islam
Dat Van Klaveren blijkbaar over de islam geleerd heeft door middel van secundaire bronnen en van contact met andere moslims ( hij correspondeerde met een imam, ook een bekeerling, in het Verenigd Koninkrijk) blijft ook een vreemd gegeven, aangezien van een academicus die afgestudeerd is in de godsdienstwetenschappen en religie toch verwacht mag worden zelfstandig tot een goed afgewogen oordeel te komen aangaande een religie. Wanneer hij hierover scherp aan de tand gevoeld wordt door Özcan Akyol, tafelheer van Van Nieuwkerk, heeft hij niet veel weerwoord. Van Nieuwkerk lijkt daarin nauwelijks geïnteresseerd, die wil het gesprek vooral voeren over het idee dat een ex-PVV’er moslim is geworden; zie je wel dat de PVV niet weet waar ze over praten aangaande de islam, wanneer het ‘echt’ bestudeerd wordt, bekeren ze zelfs is het idee dat gepropageerd moet worden. Maar Akyol laat hem daar niet mee weg komen en dat is zeer te waarderen. Hierdoor heeft het gesprek in elk geval nog enige inhoud in plaats van het gedweep met de islam dat bon ton is op de NPO.
Gereformeerde opvoeding
Al met al blijft de hele bekering van Joram van Klaveren toch een vreemde zaak. Hij geeft aan dat hij tijdens de studie godsdienstwetenschappen en religie zijn beeld over de islam liet bepalen door de aanslagen op de Twin Towers en de moord op Theo van Gogh en door de gereformeerde opvoeding thuis. Hij zegt dus niet wat hij nu precies tijdens zijn studie over de islam heeft opgestoken, maar liet zich kennelijk dus leiden in zijn oordeel over de islam door anderen. Zo zit dat nu ook met zijn bekering; bronnen van bronnen en contact met andere moslims. Wellicht mogen we binnenkort nog eens horen wat de academicus en godsdienstwetenschapper Van Klaveren nu eigenlijk zélf weet over religie in het algemeen en de islam in het bijzonder. Zin in!
Laatst bijgewerkt: 12 december 2023 09:43