Coronacrisis: naastenliefde kun je niet afdwingen
De druk op Nederland om te bewegen inzake de ‘eurobonds’ of met andere middelen over de brug te komen om landen in het zuiden van Europa, met name Italië en Spanje, financieel te hulp te schieten, met name door via speciale ‘coronabonds’ hun staatsschuld deels over te nemen, wordt almaar groter.
Kwakkelen
Daarbij wordt een term als ‘solidariteit’ – sinds paus Johannes Paulus II een term met religieuze boventonen – druk gebezigd, vooral door de landen die de hulp graag zouden krijgen en dan liefst zo onverplichtend mogelijk. Dit omdat ze hard getroffen zijn door de coronacrisis en economisch toch al aan het kwakkelen waren.
Preambule
Deze landen hebben dus eigenbelang bij het appelleren aan christelijke noties. Nu speelden die bij de grondleggers voor de Europese Unie in de jaren vijftig nog wel een rol, maar gaandeweg zijn ze vervaagd. In de preambule van de Europese ontwerp-‘grondwet’ van 2006, mocht het christendom al niet eens meer genoemd worden. Maar toch, een vage herinnering eraan is nog wel over. We willen allemaal bekend staan als ‘goed mens’ en anders maar als ‘Gutmensch’. Die vaagheid omtrent wat echt ‘goed’ is, speelt de vragende landen in de kaart.
Vagevuur
Natuurlijk ligt in het katholieke geloof waarop het historische Europa gebouwd is, de gedachte aan intermenselijke solidariteit diep verankerd. Zelf in het hiernamaals kunnen we elkaar nog helpen, bijvoorbeeld door aflaten te verdienen en door H. Missen voor iemand zielenheil te laten opdragen, om zijn straf in het vagevuur te verkorten. Wat echter niet kan: solidair zijn in de zonde.
Verspillende levensstijl
Iemand die al dronken is van nog meer alcohol voorzien, uit angst dat hij je anders chanteert met een gebrek aan naastenliefde, is geen christendom. Iemands schulden betalen, die geen berouw toont, alleen triomfantelijkheid omdat hij daardoor zijn verspillende levensstijl kan voortzetten, is dat evenmin.
Jij-bak
De woede van zuidelijk landen omdat Nederland niet over de brug komt met eurobonds of soortgelijke structurele financiële steun is dus zeer misplaatst. De econoom Thomas Piketty, op handen gedragen door links, jij-bakt met het voor bedrijven gunstige belastingklimaat. Hiermee zou Nederland in feite belastinginkomsten van andere landen “stelen”.
Steeds hetzelfde liedje
Daarachter zit weer dat de totale integratie (lees: culturele, economische en financiële gelijkmaking) van historische naties in de Europese Unie linkse intellectuelen niet snel genoeg kan gaan. Zij grijpen de coronacrisis nu, net als de financiële crisis in 2008, aan als ‘bewijs’ dat EU-integratie (die ze dan ‘Europese integratie’ nomen) een natuurnoodzakelijkheid zou zijn, waartegen het zinloos, zo niet misdadig, is je te verzetten. Het is bij hen steeds hetzelfde liedje: alles gaat fout in de wereld - klimaat, energie, economie en zelfs de volksgezondheid – omdat we de linkse agenda niet snel genoeg hebben uitgevoerd.
Cynisme
Met christelijke naastenliefde heeft het allemaal niets te maken. Dan is er nog iets. Christelijke naastenliefde gaat over de dienst aan de naaste. Van mens tot mens. Niet van regering tot regering, die altijd eigen afwegingen maken. Je hoeft niet meteen het cynisme te omhelzen van wat een Britse premier ooit zei: ‘Staten hebben vrienden noch vijanden, alleen belangen’, om toch te begrijpen dat dit toch een andere orde van dingen is. Er bestaat weliswaar een analogie, maar slechts tot op zekere hoogte.
Menselijke fenomeen
Natuurlijk wonen in een staat wel mensen. Die kun je als christen helpen. Wie herinnert zich niet de spontane winterhulp aan de Polen in 1981/82? Dat was een unieke situatie: een arm katholiek volk dat gegijzeld was door een communistische staat. Maar geholpen werd er. Het was een echt menselijke fenomeen. De toen ontstane vriendschappen tussen gezinnen in Polen en Nederland bestaan soms nu nog.
Corruptie
Daartegenover staat het fenomeen ontwikkelingshulp, een links, en zeker ook links-christelijk stokpaardje. Volgens de Amerikaanse onderzoeker prof. William Easterly – zelf belijdend christen – staat wetenschappelijk onomstotelijk vast dat ontwikkelingshulp op het niveau van de staat arme landen achteruit helpt in plaats van vooruit. Dit doordat deze ‘hulp’ aan beide zijden allerlei vormen van corruptie oproept. Wat wel helpt is individuele hulp en hulp via missieorganisaties en gespecialiseerde NGO’s hoewel ook hier het spook van corruptie nooit ver weg is. Overbodig te vermelden dat Easterly bestendig onder vuur ligt van linkse wereldverbeteraars.
Parabel
Terug naar de coronacrisis en de eurobonds. Waarom zou Nederland een rijk land als Italië te hulp moeten schieten? Omdat het economisch hard getroffen is door de coronacrisis? Dat is ons eigen land ook, al moeten we de klap nog gaan voelen. Het is waar dat Italië er economisch slechter voor staat dan Nederland, maar dat is vooral door eigen nalatigheid. Dit roept de parabel van de maagden op, die met olielampjes op de komst van de bruidegom wachtten. De maagden die weigerden hun olie te delen toen het erop aan kwam, omdat ze dan mogelijk allemaal tekort hadden, worden door het evangelie ‘wijs’ genoemd. Zij die vergeefs om olie vroegen, omdat ze verzuimd hadden die tijdig in te slaan ‘dom’. Iedere suggestie in het evangelie ontbreekt – zelfs in deze intermenselijke context – dat de wijze maagden enige morele verplichting hadden tot delen, integendeel: ze worden juist geprezen omdat ze hun zaakjes op orde hadden en tegen de dwaze maagden zeiden ‘Ga zelf maar olie halen’ en niet ingingen op oneigenlijke druk.
Watersnoodramp
Dit wil anderzijds ook weer niet zeggen dat landen, laat staan bevolkingen, zich niets van elkaars nood hoeven aan te trekken. Landen die door onvoorziene omstandigheden als de coronacrisis in problemen zijn gekomen, kan en moet ons land in beginsel met noodhulp willen bijspringen, voor zover het daarmee de eigen bevolking niet tekort doet. Per slot van rekening kunnen we zelf ook door tegenspoed getroffen worden, zoals bij de watersnoodramp van 1953, toen wij van alle kanten hulp kregen aangeboden. De houten ‘geschenkwoningen’, vooral uit Zweden, die in Nederland nog altijd te vinden zijn, getuigen daarvan.
Rechtvaardig
Internationale noodhulpverlening blijft dus altijd een morele plicht, Maar alleen indien en voor zover onze regering en volksvertegenwoordiging dat gepast achten en in overeenstemming met wat rechtvaardig is. Niet zoals ontvangers dat denken zelf af te mogen dwingen.
Laatst bijgewerkt: 13 december 2023 07:36
