Het 'sterke geld' van de goede koning Lodewijk de Heilige
Op 25 augustus viert de Kerk het feest van Lodewijk de Heilige, de nobele koning van Frankrijk.
Een gros tournois van 750 jaar oud
Sprekend met een vriend, hadden we het onlangs toevallig over geld en munten. Hij is een muntenverzamelaar en had net een muntenwinkel in de buurt bezocht. Ik vertelde hem over mijn eigen studie van de middeleeuwse economie en haar muntslag. Tot mijn verbazing en verrukking greep hij in zijn binnenzak van zijn jas en haalde er een gros tournois-munt uit die bijna 750 jaar geleden in Frankrijk was geslagen.
Nog nooit in mijn hand gehad
Voor mij was het een emotionele ervaring. Ik had foto's van de munt gezien en kende een beetje de geschiedenis ervan. Maar ik had de munt nog nooit echt in mijn hand gehad. Toen mijn vriend me de munt overhandigde, was ik verrukt over de kans om "de geschiedenis aan te raken".
De oorsprong van de munt
Dit is geen gewone munt. Hij is niet heel groot, maar wel mooi met inscripties en symbolen vol betekenis op de voorkant. Deze munt is ontstaan uit welvaart, omdat de waarde van de toen gangbare denier of stuiver te klein was voor gebruik in handel en nijverheid. Deze middeleeuwse zilveren munt, die 12 denier waard was, werd in 1266 ingevoerd en zorgde voor de toegevoegde waarde die nodig was om de groeiende Franse economie te stimuleren.
Een buitengewoon heerser
Wat deze munt echter zo bijzonder maakt, is het feit dat degene die hem sloeg geen gewoon mens was. Zijn naam staat in het Latijn op de munt en luidt: Ludovicus Rex, of Lodewijk de Koning, ook bekend als Saint Louis of Lodewijk IX de Heilige.
Lodewijk de Heilige sprak rechtvaardig recht
Koning Lodewijk IX (1214-1270) was een deugdzaam heerser die geliefd was bij zijn volk en bekend stond om zijn passie voor rechtvaardigheid en zijn liefde voor de armen. Hij werd legendarisch in de geschiedenis omdat hij rechtvaardige vonnissen uitsprak aan allen, rijk en arm, die voor hem kwamen onder de hoge eik van Vincennes. Goede en heilige koningen zijn niet alleen legendarisch, maar ook uitstekende economen. Onder zijn bewind groeide en bloeide Frankrijk.
Een terugkeer naar gezond geld
We zouden er goed aan doen terug te keren naar gezond geld. De gros tournois was zulk gezond geld. Het was ruim voorradig, stabiel in waarde, mooi van uiterlijk. Belangrijker nog, de munt vervulde niet de functies die in onze dagen zo gebruikelijk zijn, namelijk het vergemakkelijken van ongebreideld krediet, waanzinnige expansie en speculatie. Dergelijke praktijken werden zelfs ontmoedigd door de morele codes van die tijd. Bovendien was dit geld niet afkomstig van of gedijend op schulden.
Gros tournois vervulde ware functie van geld
Zuiver technisch gezien vertegenwoordigde de munt gezond geld zoals gedefinieerd door vele moderne economen. De gros tournois vervulde de primaire en ware functies van geld, dat zou moeten dienen als een waardemaatstaf, een stabiel ruilmiddel, en een gematigde opslagplaats van rijkdom. Deze waarde, stabiliteit en rijkdom waren alleen sterk door de deugdzaamheid en het morele karakter van degene die achter het geld stond - de goede koning Saint Louis.
Een terugkeer naar moreel geld
Het is echter niet genoeg om alleen maar gezond geld te hebben als we willen terugkeren naar de orde. We zouden er goed aan doen terug te keren naar moreel geld. Lodewijk de Heilige bezweek niet voor de verleiding om een monetair beleid te voeren dat uitsluitend gebaseerd was op de mechanische manipulatie van formules en getallen. Hij heeft zijn munt niet opgeblazen of gedegradeerd om aan persoonlijke doelen te beantwoorden.
Slecht geld verschijnt door despotie
Moderne economen verblinden zichzelf voor het voor de hand liggende feit, dat zo vaak is vastgesteld, namelijk dat in de stormachtige geschiedenis van het geld, slecht geld het vaakst verschijnt door de despotische daden van mensen en heersers. Hun goede of slechte daden bepalen werkelijk de loop van de economie en de deugdelijkheid van het geld.
Lodewijk zorgde voor gezond geld
De gros tournois was gezond omdat Lodewijk de Heilige rechtvaardigheid nastreefde. Zijn geld genoot het vertrouwen van het volk omdat het wist dat de heilige koning het niet zou manipuleren of onteren. Hij gebruikte de macht en het prestige van zijn ambt om het algemeen welzijn te bevorderen en niet zijn persoonlijke zaken.
Deugd is de beste ruggesteun voor geld
Geld faalt wanneer onrechtvaardigheid regeert en de rechtsstaat wordt genegeerd. Dan bestaat er geen monetair systeem dat niet omzeild of verdraaid kan worden. Tevergeefs spreken wij over een gezond monetair beleid buiten de deugd. Inderdaad, de deugd is de beste ruggensteun van het geld; zij overtreft verre de schittering van het goud.
Terugkeer naar goddelijk geld
Tenslotte zouden we er goed aan doen terug te keren naar wat we "Goddelijk" geld zouden kunnen noemen. Een dergelijke bevestiging zou seculiere mensen, die God uit alle wereldse zaken verbannen willen zien, kunnen irriteren. De gros tournois was Goddelijk geld. Op een van de zijden staat een groot kruis van Christus. De afgekorte inscriptie op de voorzijde luidt in het Latijn: benedictum sit nomen domini nostri Jesu Christi of "gezegend zij de naam van onze Heer Jezus Christus".
Het kruis op de munt stemt tot nadenken
Het is gepast dat zelfs geld ons aan God doet denken en aan ons laatste doel. Mediteren over ons heil stelt orde op zaken in onze verlangens en begeerte, wat op zijn beurt de uitzinnige excessen van de ongeremde economie tempert. Het kruis op de munt betekent het feit dat geld het lijden en de beproevingen van onze gevallen natuur niet kan wegnemen. Het kan geen geluk kopen.
De naam van Jezus Christus op de munt
In die tijd van het geloof was het niet onredelijk te denken dat wanneer de naam van Jezus Christus op de munt wordt gezegend, de zegen van Christus op de economie kan worden verwacht, zoals inderdaad gebeurde in de tijd van Lodewijk de Heilige. Koning Lodewijk was altijd bedacht op rechtvaardigheid, altijd de kampioen van het recht en het goede tegen onrecht en kwaad.
Vertrouwen in de regering
Helaas, in ons tijdperk van ongeloof geven de mensen er de voorkeur aan hun vertrouwen te stellen in centrale banken - waaruit geen zegeningen voortvloeien. In plaats van zich op de knieën te werpen, storten de mensen zich liever in de hectische onmatigheid van de moderne markten, die onmiddellijke bevrediging en ongebreidelde genotzucht aanmoedigen.
Het wijze beleid van Lodewijk IX
En wanneer uitzinnige economieën mislukken, wat onvermijdelijk is, doen zij een beroep op massale regeringen om ze overeind te houden, schulden te maken en de munteenheden van het land nog verder te vernietigen. Konden we maar terugkeren naar het wijze beleid van Lodewijk de Heilige.
Nog steeds is deze munt sterk geld
De geschiedenis leert ons, dat toen in het Frankrijk van de 14e eeuw het geld door oorlogen en ondeugdelijk beleid werd ontwaard, het volk schreeuwde en verlangde naar het "sterke geld" van de goede koning Lodewijk de Heilige. Met de gros tournois in mijn hand, smeekte ik om het sterke geld van deze goede koning. Het is nog steeds sterk.
Dit artikel verscheen eerder op tfp.org.
Laatst bijgewerkt: 23 november 2023 12:55