Pensioenhoogleraar Hans van Meerten velt een vernietigend oordeel over het nieuwe pensioenstelsel.
Hans van Meerten komt met boek: 'Pensioen dreigt de nieuwe woekerpolis te worden'
De nieuwe pensioenwet schendt het eigendomsrecht van de deelnemers. Dat stelt pensioenadvocaat Hans van Meerten in zijn nieuwe boek Ons pensioen, ons geld.
Pensioenwet voor weeffouten
Nederland heeft een internationaal bewonderd pensioenstelsel met een vermogen van 1.700 miljard euro. Toch hebben de fondsen de Wet toekomst pensioenen (Wtp) doorgedrukt. Het is een wet vol weeffouten, stelt Hans van Meerten. De pensioenspecialist voert als advocaat veel procedures tegen misstanden op dit gebied. In Ons pensioen, ons geld kan hij smakelijk vertellen over de bij tijd en wijle absurde rechtszaken die in Nederland worden gevoerd. Daarover straks meer.
'Ik had nog maar paar maanden te leven'
Aan de basis van dit boek ligt een “persoonlijke ervaring”. Van Meerten werd in 2012 ernstig ziek. “Ik zou nog maar een paar maanden te leven hebben.” Hij dacht zijn nabestaandenpensioen goed geregeld te hebben, maar wat bleek: zijn vrouw en jonge kinderen zouden 6 euro per maand krijgen van het ABP. Van Meerten had namelijk ooit “een verklaring ondertekend waarin dit zo geregeld was”. Hij ontdekte dat ongeveer een half miljoen mensen zo’n regeling hebben. Het tekent de onwetendheid van veel Nederlanders, die blind vertrouwen op de fondsen voor hun oudedagsvoorziening.
Wat houdt nieuwe pensioenwet in?
Wat verandert er nu precies met de Wtp? In het oude stelsel heb je een gegarandeerde uitkering. Voor de fondsen is dat lastig: hoeveel premie moet er ingehouden worden op het loon om een bepaald bedrag te kunnen uitkeren? Die complexiteit is één van de redenen geweest om via de Wtp over te gaan naar een “premieovereenkomst”, waarin de uitkering flexibel is. Wat je maandelijks aan pensioen krijgt, hangt dan onder andere van de beurzen af.
Invaren benadeelt de deelnemer
Nederland kiest hierbij voor het ‘invaren’. Het bestaande contract wordt omgezet in een nieuwe regeling. Dit gebeurt zonder instemming van de deelnemer. In veel landen is dit verboden, want in strijd met het eigendomsrecht. In de Nederlandse wet valt pensioen daar echter buiten. Dat maakt dat de deelnemer in het nadeel is bij de hervorming. Die heeft bovendien praktisch geen inspraak. “Die zit niet aan tafel in pensioenland. Die spreekt niet mee,” aldus Van Meerten. “Je hebt dus als verplichte deelnemer aan dit systeem geen zeggenschap, maar je mag wel de nog onduidelijke, forse en almaar stijgende kosten hiervan gaan betalen.”
Verplicht meedoen aan fonds
Een merkbare ergernis van Van Meerten is de verplichte deelname aan de fondsen. Werknemers hebben geen keuze: als hun werkgever bij PFZW zit, dan moeten zij daar pensioen opbouwen. Maar wat als je arts bent en bezwaar hebt tegen beleggen in McDonald’s? Een nog treffender voorbeeld zou zijn: wat als je ambtenaar bent en tegenstander bent van het klimaatbeleggen van ABP? Voor veel deelnemers wringt hier de schoen. Zij willen niet gedwongen meebetalen aan klimaatactivisme, wokisme en ontwikkelingshulp.
Pannenkoekenzaak
Overigens zijn niet alleen de werknemers verplicht tot deelname. Ook de werkgevers. Van Meerten noemt het voorbeeld van de ‘pannenkoekenzaak’: “Behoort een fabrikant van pannenkoeken nu tot het pensioenfonds voor zoetwaren of niet?” In deze zaak kwam de rechter tot een oordeel door gewoon in de supermarkt te gaan kijken waar de pannenkoeken lagen. “Het leidde tot internationale hilariteit.” Maar het gevolg is wel dat er geen sprake is van eerlijke concurrentie. De pannenkoekenfabrikant moet meedoen met zijn sectorfonds, ook als hij vindt dat een ander fonds het beter doet.
Lees ook: Cultuur onder Vuur publiceert 'Pensioen in de uitverkoop'
Onbetrouwbare pensioenoverzichten
Naast keuze ontbreekt het bij pensioenen aan inzicht. Van Meerten kaart de kwestie van de uniforme pensioenoverzichten aan, waar Cultuur onder Vuur een lopend hoger beroep over steunt. Er is sprake van een “verontrustend verantwoordelijkheidsvacuüm”, want zowel fondsen als de Staat wassen hun handen in onschuld als de uitkering lager blijkt dan in de UPO beloofd is. Zij blijven volhouden dat je geen rechten kunt ontlenen aan de UPO. Dit kan zeer lelijk uitpakken voor de spaarder. “Een bank bijvoorbeeld bepaalt mede op basis van de UPO of je een hypotheek krijgt.”
Negatief advies wordt zwartgelakt
Van Meerten laakt het gebrek aan transparantie bij het optuigen van het nieuwe stelsel. Nadat een eerste advies van de landsadvocaat waarschuwde dat invaren onverenigbaar is met het Europese eigendomsrecht, bestelde de regering prompt een tweede advies. Dat is opgevraagd onder de Wet open overheid (Woo), maar daarin was bijna alles zwartgelakt. De sector kent bovendien veel slagers die hun eigen vlees keuren, stelt Van Meerten. FNV’ers besturen fondsen én benoemen hun eigen toezichthouders. Eerste Kamerleden stemmen mee over de pensioenwet én zitten in de top van fondsen (denk aan Paul Rosenmöller).
Pensioenen worden de nieuwe woekerpolissen
Ons pensioen, ons geld is zo krachtig als het kort is. Van Meertens kritiek op de weeffouten in de Wtp is vernietigend. De jurist toont helder aan dat de pensioenen de nieuwe woekerpolissen dreigen te worden. Wat is dan onze hoop? vraagt de lezer zich af. Opvallend genoeg ligt die bij de EU, meent Van Meerten. De Europese rechter ziet de oudedagsvoorziening namelijk wél als eigendomsrecht. Die kan een streep zetten door de verplichte deelname. Want wie eigenaar is van zijn pensioenpot, moet dat kunnen overhevelen naar een ander fonds.
Lees ook: GroenLinks-juriste: 'Beperk het eigendomsrecht om woningnood op te lossen'
Pensioenen verder Europees integreren is onwenselijk
“Europa kan en moet mijns inziens een grotere rol spelen in de bescherming van ons pensioen,” stelt Van Meerten. Zo kan de EU de uiteenlopende pensioenleeftijden gelijktrekken. De veronderstelling is hier dat het wenselijk is dat Europeanen voor elkaars oudedagsvoorziening gaan betalen. Dat gaat voorbij aan de grote verschillen tussen EU-lidstaten. Nederlanders gaan op hun 67ste met pensioen, Italianen op hun 62ste. Waarom zou je dat gelijktrekken? Italianen werken gemiddeld 36,1 uur per week. Nederlanders 4 uur minder. Waarom laten we de Italianen dan niet eerder met pensioen gaan? Hier geldt one size fits none.
EU dreigt EUSSR te worden
Een grote rol voor Brussel kan wel “mogelijk ongewenste neveneffecten” hebben, aldus Van Meerten, “zoals het garant staan voor elkaars schulden in de interne markt van de EU.” Dat is zacht uitgedrukt. Zweden, Grieken, Portugezen en Ieren voor elkaar laten betalen vraagt een solidariteit die er niet is. Een EU met gedeelde staatsschuld is een EU met op den duur een gedeelde sociale zekerheid, een gedeeld arbeidsrecht, een gedeeld onderwijsstelsel, enzovoort. Dit moloch valt vroeg of laat uit elkaar, net als de Sovjet-Unie. Nederland moet daarom actief onze pensioenpot uit Europese handen houden.
Terug naar de kern: pensoen als privé-eigendom
Over het gevaar van meer EU zouden we een heel boek kunnen schrijven, maar dat hebben we al gedaan met EUSSR. Al met al heeft Hans van Meerten een zeer aanbevelenswaardig boek geschreven dat grundlegend is voor het pensioendebat. De advocaat laat niets heel van de loze beloften van de Wtp en pleit voor een terugkeer naar de essentie: pensioen als privé-eigendom, waar je (uiteraard binnen grenzen) vrij over beschikt. Het valt te hopen dat de kersverse Kamerleden met de pensioenportefeuille dit uitstekende boek ter hand nemen. Zij zijn het verplicht aan het volk dat zij vertegenwoordigen, en dat gedupeerd wordt door de desastreuze pensioenhervorming.
Bestel Ons pensioen, ons geld HIER.
Laatst bijgewerkt: 18 november 2025 09:05