Onder VVD stijgt de regeldruk. Dit is waarom.
“Méér regels onder kabinetten van Rutte”, kopt Algemeen Dagblad (24 januari jl.). Sinds 2010 is het aantal regels met ruim 11 procent toegenomen. Dat maakt het ministerie van Economische Zaken bekend. Pijnlijke feiten voor de VVD, die voor minder regels zegt te zijn.
17 procent
Toen Rutte negen jaar geleden aantrad, telde Nederland bijna negenduizend wetten en regelingen. Dit jaar is dat tienduizend. Vooral bij de wetten zit de grote groei: wel 17 procent. In het kielzog van de nieuwe wetten komen allerlei bestuursmaatregelen en ministeriële regelingen om de uitvoering in goede banen te leiden.
Minder ‘betutteling’
De VVD heeft nu aardig wat uit te leggen. De partij leidt het land al bijna negen jaar. Met elke verkiezingscampagne weer de belofte van minder regeltjes, minder ‘betutteling’. Ook op regeringsniveau is het de VVD-filosofie. Rutte wil naar de participatiemaatschappij, waar mensen niet passief wachten op de overheid maar onderling problemen oplossen. Waarom lukt het VVD dan niet zijn verkiezingsbeloftes waar te maken? Waarom wordt het juk niet lichter maar juist zwaarder door toedoen van de liberalen?
Individuele behoeftebevrediging
Dat heeft alles te maken met het liberalisme van de VVD. Waar de klassiek-christelijke traditie begrijpt dat de mens in de gemeenschap tot ontplooiing komt, ziet het liberalisme de mens primair als individu. De behoeftebevrediging van het individu staat voorop. Het sociale leven staat slechts in dienst daarvan. Het individu heeft in beginsel een onbeperkte vrijheid, zo betoogt de vader van het liberalisme Thomas Hobbes, en laat zich slechts inperken door wetten om te voorkomen dat andere mensen door geweld of diefstal zijn individuele behoeftebevrediging onmogelijk maakt.
De staat
De samenleving wordt in het liberalisme een veld voor de vermijding van andere mensen. Die vermijding moet dan wel consistent en efficiënt gebeuren, want je moet wel wat terugkrijgen voor het opgeven van die onbeperkte individuele vrijheid. De aangewezen instantie is hier de staat. Die heeft een geweldsmonopolie en kan recht en bureaucratie uniformiseren. Vandaar dat liberalen historisch voorstanders waren van meer staatsinmenging in bijvoorbeeld de armenzorg. Niet zozeer uit compassie met de armen, wel om de macht van de kerk en private verbanden te breken.
Innerlijk moreel kompas
Het liberalisme ondermijnt met de samenleving ook het innerlijk moreel kompas van mensen. Dat kompas wordt gevormd in het gezin, de kerk en de verenigingen. Doordat deze verbanden kleinschalig zijn en aansluiten op onze natuur kunnen ze mensen veel beter beschaven dan een overheidsinstantie als jeugdzorg. Maar het is wel een beschaving waar een van de kardinale deugden temperantia (zelfbeheersing) is: jezelf niet op de eerste plaats zetten, je behoeften niet direct bevredigen, ja zelfs opofferen voor een hoger doel. Dat is contrair het liberale levensideaal van individuele behoeftebevrediging.
Politieke paranoia
Daarom worden vormende verbanden door de moderne liberale staat vijandig bejegend. Het gezin wordt ondermijnd door vrouwen de arbeidsmarkt op te drijven en kinderen naar staatsboerderijen (‘kinderdagverblijven’) te sturen. De staat zit verenigingen dwars, die hun clubblaadje steeds moeilijker kunnen maken omdat de overheid allerlei privacyregels oplegt. Zo zaait de staat wantrouwen tussen burgers onderling. De oogst van deze politieke paranoia is een tanend verenigingsleven en nog meer afhankelijkheid van de staat. Zoals journalist G.K. Chesterton eens treffend opmerkte: “Als mensen niet geregeerd willen worden door de Tien Geboden, zullen ze geregeerd worden door de tienduizend geboden.”
Ongezonde snoep
Een voorbeeld. Steeds meer Nederlandse kinderen komen met ongezonde snoep in de lunchtrommel op school. We zoeken als burgers niet onderling naar oplossingen. We kijken liever de minister van Onderwijs aan. Die moet een suikertaks invoeren en gezonde lunches laten aanbieden. Het gevolg: Ouders die snoep meegeven, kunnen de verantwoordelijkheid voor hun kind nog meer naar de school c.q. overheid schuiven. Waarmee we weer terug bij af zijn, met nóg meer snoepende kinderen.
Openbaarmaking donaties
Nog een voorbeeld. Nederlanders staan wereldwijd bekend als vrijgevig. Dankzij vrijwillige giften bestaan er honderdduizenden stichtingen, verenigingen en kerken. Een belangrijk onderdeel van het maatschappelijk weefsel. Toch worden deze verbanden gewantrouwd door de liberale staat. Daarom wil dit VVD-kabinet dat donaties van boven de 15.000 euro openbaargemaakt wordt. Kwestie van zicht krijgen op buitenlandse financiering van organisaties. Want de lokale voedselbank of de katholieke parochie zouden maar Saoedische oliedollars krijgen!
Dwang
De reële dreiging van de islam wordt hier aangewend om het onderling verkeer van burgers te reguleren. Het effect is niet minder islamitische invloed, want elders laat de overheid de sluizen gewoon openstaan. Het effect is eerder dat grote donateurs minder gaan geven, waardoor het maatschappelijk weefsel verzwakt. En wie is er vrijgesteld van de openbaarmakingsplicht? De overheid zelf. Terwijl de staat ons belastingbetalers dwingt om mee te betalen aan zijn giften c.q. subsidies!
Logisch gevolg
Iedereen weet dat de regeldruk onder het VVD-regime alleen maar groter is geworden. Je hebt er eigenlijk geen cijfers voor nodig. Maar dit is allerminst een ongewenst bijeffect van de liberale vrijheidsdrang. Het is een volstrekt logisch gevolg van de liberale oorlog tegen alles wat tussen de staat en de individuele behoeftebevrediging instaat.
Laatst bijgewerkt: 12 december 2023 07:18