Vladimir Poetin en Donald Trump. Bron afbeelding: Flickr / The White House.
De oneervolle mentaliteit van "Geef Rusland alles wat het wil en noem het gewoon vrede"
Na de top in Alaska is de weg naar vrede in Oekraïne een achtbaanrit geweest. De ene dag trekken Westerse leiders een aantal rode lijnen in het zand en de volgende dag worden ze door de wind van de chaos uitgewist. Sommigen roepen op tot een staakt-het-vuren, terwijl anderen beweren dat dit niet nodig is. Europese leiders komen bijeen in Washington om veiligheidsgaranties te bespreken, maar er zijn nog steeds geen geallieerde troepen, vooral geen Amerikaanse, op de grond in Donbas en Soemy. Geen enkele andere boodschap wordt door Rusland serieus genomen.
Poetins onwrikbare eisenpakket
Er is zoveel verwarring over deze vredesbesprekingen. Er komt geen vrede uit voort. Alles verandert voortdurend. Slechts twee dingen blijven hetzelfde: de twee belangrijkste partijen in deze oorlog. Dit zijn de posities van Rusland en Oekraïne. Het eerste dat hetzelfde en onwrikbaar blijft, is Poetins eisenpakket aan Oekraïne. Hij staat erop dat Oekraïne de hele oblast (provincie) Donetsk opgeeft, inclusief 3.500 vierkante kilometer die het binnengevallen land nog in bezit heeft. Rusland wil ook dat Oekraïne ontwapent en zich niet aansluit bij de NAVO. Poetin eist verder een regeringswisseling in Kiev.
Oekraïne moet vazalstaat worden
Kortom, de Russische heerser vraagt de wereld om ermee in te stemmen dat Oekraïne zijn vazalstaat wordt. Hij doet geen concessies. Zo'n standpunt komt overeen met zijn overtuiging dat de "hoofdoorzaak" van het conflict is dat Oekraïne geen echte natie is. Het hoort onder Russische heerschappij. Er is geen ruimte voor compromissen binnen dit veroveringsperspectief.
Wat niet wordt besproken
Wat deze eisen nog erger maakt, is dat Poetin, terwijl hij over vrede praat, doorgaat met het bombarderen van Oekraïense steden, burgerdoelen en infrastructuur. Westerse landen blijven onderhandelen terwijl Oekraïners blijven sterven. Er kan en moet veel worden besproken met Rusland. Hier is een eerste lijst:
- Ruslands flagrante schendingen van fundamentele mensenrechten en oorlogsmisdaden;
- De criminele ontvoering van tienduizenden Oekraïense kinderen;
- De onderdrukking van de katholieke Kerk in de door haar bezette gebieden in Oost-Oekraïne;
- De oneervolle schending van zijn belofte in het Memorandum van Boedapest van 5 dec. 1994, waarin het Oekraïne, de VS en het Verenigd Koninkrijk beloofde dat het zich zou onthouden van het "gebruik van geweld tegen de territoriale integriteit of politieke onafhankelijkheid van [Oekraïne], en ... dat geen van de wapens [van Rusland] ooit tegen [Oekraïne] zal worden gebruikt".
'Geef Rusland wat het wil en noem het vrede'
Deze kwesties moeten volledig worden aangepakt en opgelost voordat er vrede kan zijn. Ze lijken echter van tafel, omdat ze obstakels zijn voor het sluiten van een overeenkomst met Poetin. Misschien is de mentaliteit van de gewetenloze onderhandelaars het best samen te vatten als: "Verraad Oekraïne, geef Rusland alles wat het wil en noem het gewoon vrede."
Het in de steek laten van Oekraïne
Het tweede punt dat tijdens de vredesbesprekingen niet is veranderd, is het in de steek laten van de Oekraïners. Normaal gesproken, wanneer het lot van naties wordt besproken, hebben die naties enige zeggenschap over hoe ze zullen worden bestuurd. De Russische houding ten opzichte van de Oekraïense regering en bevolking is er een van minachting. Rusland wil een overeenkomst zonder Oekraïense deelname, in overeenstemming met zijn overtuiging dat Oekraïne geen natie is. Gelukkig heeft de bijeenkomst van president Trump en president Zelensky en zeven Europese en NAVO-leiders na de top in Alaska in het Witte Huis Oekraïne niet meteen dat lot opgelegd. Desondanks blijft Rusland erop aandringen om Oekraïne uit te sluiten van toekomstige afspraken.
De ware aard van vrede en orde
Vrede is niet zomaar een overeenkomst die een einde maakt aan de vijandelijkheden. Echte vrede zou moeten voortvloeien uit de uitoefening van rechtvaardigheid, waarbij elke natie krijgt wat haar toekomt. De juiste definitie van vrede is de rust van orde. Orde is die toestand waarin alles functioneert volgens zijn aard en doel. Door de aard van een soevereine staat betekent orde dus dat naties kunnen genieten van de integriteit van hun grenzen. Orde betekent dat naties geen andere naties mogen binnenvallen die hen geen kwaad hebben gedaan. Orde betekent dat een rechtvaardige oorlog alleen kan worden begonnen en gevoerd volgens specifieke criteria. Orde betekent dat degenen die door een oorlog getroffen worden enige inspraak moeten hebben in de uitkomst ervan.
Het verraad van Jalta
Alles wat minder is dan een echte en rechtvaardige vrede herinnert aan het tragische spookbeeld van München in 1938, waar een "groot akkoord" niet voor "vrede in onze tijd" zorgde. Het herinnert aan het grote verraad van Jalta in 1945, waar de gevangen naties van Oost-Europa tegen hun wil werden uitgeleverd aan Sovjet-Rusland. Laten deze Alaska-onderhandelingen niet leiden tot het beschamende verraad van het heldhaftige Oekraïne, waarbij het land niets krijgt, terwijl Rusland wordt beloond voor zijn onrechtvaardige agressie. Mogen ze niet de hoon van de geschiedenis verdienen.
Dit artikel verscheen eerder op tfp.org.
Laatst bijgewerkt: 25 augustus 2025 14:59