Oekraïense militairen. De oorlog tussen Oekraïne en Rusland maakt een einde aan de illusie dat de wereld richting liberale democratie evolueert. Bron afbeelding: Flickr.
Oorlog in Oekraïne: het einde van de geschiedenis is ten einde
In 1992 publiceerde de Amerikaanse politicoloog Francis Fukuyama zijn beroemde boek, The End of History and the Last Man. De auteur beweerde dat de val van het IJzeren Gordijn een mijlpaal van immens belang voor het Westen betekende.
'Eindpunt van ideologische evolutie'
Fukuyama beweerde dat het einde van de Koude Oorlog niet alleen "het einde van een bepaalde periode van de naoorlogse geschiedenis was, maar het einde van de geschiedenis als zodanig: Dat wil zeggen, het eindpunt van de ideologische evolutie van de mensheid en de universalisering van de Westerse liberale democratie als de laatste vorm van menselijk bestuur". Lenend van Hegel en Marx over de evolutie van gebeurtenissen, voorspelde hij dat van nu af aan de liberale democratie de definitieve regeringsvorm zou zijn voor alle naties. Er zou geen latere overgang zijn naar een alternatief systeem.
Fukuyama's verhaal bleef voortkabbelen
Latere gebeurtenissen stelden zijn einde-geschiedenis scenario op de proef. Terrorisme, islamitische oorlogen en polarisatie leken allemaal samen te spannen tegen Fukuyama door hoofdstukken toe te voegen aan het gesloten geschiedenisboek. Echter, gedurende de gehele periode na de Koude Oorlog bleef het liberaal-democratische systeem de ideale regeringsvorm. De geglobaliseerde wereld standaardiseerde economieën met gebruikmaking van het kader en de protocollen die onder de liberale democratie waren ontwikkeld. Het verhaal van Fukuyama bleef maar voortkabbelen omdat er geen geloofwaardige alternatieven waren die het in twijfel trokken.
Francis Fukuyama's idee van liberale democratie als eindpunt van de geschiedenis kunnen we definitief ten grave dragen nu de oorlog in Oekraïne woedt. Bron afbeelding: Wikimedia Commons.
Liberale democratie blijkt zwak
Met de invasie van Oekraïne is het einde van de geschiedenis echter net ingeluid. De liberale democratie blijkt zwak, zelfdestructief en ongericht. Sterke alternatieven liggen niet alleen in het verschiet, maar rukken op door het landschap in de vorm van tanks en troepenbewegingen. De Oekraïne-crisis is een nieuw mijlpaalmoment waarop twee wereldbeelden met elkaar in conflict komen: liberale democratieën en autocratische regimes.
Democratie in crisis
Het moment komt op een moment dat beide partijen in crisis verkeren. Aan de ene kant is de liberale democratie in wanorde. Basisinstellingen als gezin, gemeenschap en geloof vallen uit elkaar en vernietigen het sociale weefsel. De radicale vleugel van het liberalisme is bezig met suïcidaal gedrag, omdat zij probeert sociale structuren te vernietigen die te onderdrukkend worden geacht. De mechanismen van de rechtsstaat die het systeem in staat stellen problemen op te lossen door middel van vreedzame en wettelijke processen, vallen uit elkaar. Als gevolg daarvan worden de zaken gewelddadig en onstabiel binnen liberaal-democratische regimes.
Autocratie óók in crisis
Anderzijds verkeren de autocratische regimes die zich tegen de liberale democratie verzetten eveneens in een crisis. Zij worden geconfronteerd met dreigende demografische implosies als gevolg van een uitgeholde moraal of een draconisch bevolkingsbeleid. Hun sociale structuren zijn ook in wanorde door de wijdverbreide corruptie. De harde mechanismen van de regeringsmacht worden echter in werking gesteld om een schijn van richting te geven aan een samenleving die onherstelbaar in verval is.
Lees ook: Krijgt Nederland een babyboom?
Beide systemen zijn moderne projecten
Aldus wordt een botsing tussen de twee in verval geraakte systemen in gang gezet, waardoor de processen van de geschiedenis die zogenaamd ten einde liepen, weer op gang worden gebracht. Het zou echter onjuist zijn te veronderstellen dat de twee systemen lijnrecht tegenover elkaar staan. Beide zijn producten van de moderniteit en delen dezelfde filosofieën. Zij verschillen misschien in methoden, maar zijn het eens over de moderne visie op de mensheid en de geschiedenis.
Op naar een anti-Westerse wereld
Beide systemen zijn zo ver gevorderd in hun decadentie dat zij nu de onderdrukkende structuren die hen in hun greep houden, willen omverwerpen. De liberale democratie wil sociale structuren elimineren die volgens radicalen systematische onderdrukking bevorderen. Autocratische regimes willen de internationale politieke structuren (zoals de NAVO) vernietigen die de naoorlogse orde schragen. Dit conflict is dus geen politiek meningsverschil, maar een paradigmaverschuiving naar een anti-Westerse wereld.
Het doelwit is het Westen
Het doel van de oorlog in Oekraïne is de vernietiging van het Westen als concept. De media berichten inderdaad allemaal over de vernietiging van de orde van na de Koude Oorlog. Zij registreren de uitdaging van de Westerse hegemonie. Niemand betwist dit doel.
Oude dwalingen krijgen nieuw leven
De meeste media zinspelen echter niet op de gevaarlijke alternatieven die het Westen zullen vervangen. Rusland, China en hun cliëntstaten zien het Westen als een repressief kader dat moet worden verdrongen door een gedeconstrueerde wereld waarin oude dwalingen, gebaseerd op nationalisme, marxisme, gnosticisme en zelfs mystieke elementen, worden gerecycleerd. Of het nu gaat om het pan-Slavische Eurazianisme van Rusland (van Aleksandr Dugin) of het "nieuwe tijdperk van socialisme met Chinese kenmerken" van Xi Jinping, de overheersende nadruk is anti-Westers en pro-marxistisch.
De Nederlandse ambassade in Praag, Tsjechië hangt de lhbt-vlag uit. De boodschap: wij zijn tegen de traditionele moraal die in grote delen van de wereld dominant is. Bron afbeelding: website Buitenlandse Zaken.
Kritische rassenleer
Van hun kant stellen liberale democratische samenlevingen hun westers-zijn ter discussie. De kritische rassenleer en andere stelsels beschouwen het Westen als de wortel van alle kwaad dat in zijn instellingen besloten ligt. Het Westen wordt dus geconfronteerd met interne en externe vijanden die de geopolitieke structuren en militaire allianties die de Westerse hegemonie in stand houden, ten val willen brengen. De aanvallen komen op een moment van grote Westerse decadentie, zielig leiderschap en pandemische disharmonie.
Waarom het Westen het doelwit is
De reden achter deze lasergerichtheid op het Westen is niet willekeurig. Het is geen kwestie van ruwweg gelijkwaardige geografische regio's die onder elkaar vechten. Deze autocratische regimes reageren niet op de ontaarde westerse moraal die elke veroordeling verdient. Integendeel, zij delen dezelfde verdorvenheid, zij het in verschillende vormen.
Lees ook: Hoe het Westen een herderin van wolven werd
Tegen christelijke beschaving
Deze anti-Westerse vijandigheid richt zich op de kleine overblijfselen van de christelijke orde die het Westen heeft opgebouwd. De wortels van de westerse beschaving zijn gebaseerd op de christelijke instellingen, moraal en waarheden die ware orde en vooruitgang mogelijk maken. Het huidige conflict richt zich dus op dit morele kader, dat nu in puin ligt, en op door de Kerk gecreëerde structuren zoals de rechtsstaat, hiërarchie, klassieke logica en gesystematiseerd denken, die het Westen hebben verheven en nog steeds invloed uitoefenen. Zolang dit kleine platform bestaat, moet het worden beschermd.
Het ware doel van het Westen
Het Westen moet worden verdedigd. Dit gebeurt niet door het conflict tussen twee decadente stromingen van de moderniteit. Hun strijd lost niets op. Het ware doel moet zijn de overblijfselen van de christelijke orde in het Westen te verdedigen als springplank naar een volledige terugkeer tot de orde. Het Westen moet zich, intern en extern, verzetten tegen de gedeconstrueerde dwalingen die het gemunt hebben op deze overblijfselen en die de wereld in chaos zullen storten. De verdediging van het Westen kan echter alleen effectief zijn met een morele regeneratie die Goddelijke actie moet omvatten, zoals voorzien door Onze Lieve Vrouw in Fatima.
Het einde van de geschiedenis is ten einde. De geschiedenis is weer in beweging. Zal het Westen terugkeren tot de orde?
Dit artikel van John Horvat II is een vertaling en verscheen eerder op tfp.org.
Laatst bijgewerkt: 23 november 2023 14:16