Paul Rosenmöller betuigt eigen "zuiverheid" tijdens zijn stemverklaring in de Eerste Kamer, ondanks een bezoldigde bestuursfunctie bij het ABP. (Beeld: eerstekamer.nl)
Eerste Kamer aanvaardt pensioenwet, ondanks schending privé-eigendom
Net als vorige week bij de pandemiewet hebben de coalitiepartijen de gelederen gesloten weten te houden en de nieuwe pensioenwet op de valreep door de Eerste Kamer gekregen.
Nieuwe Eerste Kamer gekozen
Navrant genoeg, precies op de avond van de dag waarop Provinciale Staten de nieuwe Kamer hebben gekozen. Daarin liggen de verhoudingen aanzienlijk anders, dankzij de monsteroverwinning (17 zetels) van BBB. Ondanks een indringende waarschuwing van het eigen wetenschappelijk bureau, stemde ook het CDA voor de wet.
Brandbrief van hoogleraren
Dat was niet de enige politiek dubieuze omstandigheid waaronder de ingrijpende Wet toekomst pensioenen (Wtp) van start gaat. Het debat in de Eerste Kamer was al op scherp gezet door een brandbrief van drie gerenommeerde hoogleraren staatsrecht, Wim Voermans, Paul Bovend'Eert en Joost Sillen. Zij steunden SP-senator Tiny Cox dat volgens art. 63 Grondwet voor de nieuwe wet een tweederde meerderheid is vereist, omdat die raakt aan de geldelijke belangen van de parlementariërs zelf (zij het zijdelings, omdat politici een aparte pensioenregeling hebben volgens de Algemene Pensioen- en uitkeringswet Politieke Ambtsdragers (APPA). Deze zou in 2022 stilzwijgend van de Wtp zijn uitgesloten.)
‘Levend staatsrecht’
Dat betekent dat de Tweede Kamer de wet dus al procedureel onjuist heeft gestemd. Volgens de hoogleraren zou het kabinet daarom het voorstel moeten intrekken en opnieuw aan beide Kamers voorleggen. Met name de coalitiepartijen wilden hier niets van weten en vonden dat de tegenstanders van de wet spijkers op laag water zochten. Ook al hebben, zo betoogde PvdA’er Ferd Crone, de ‘preciezen’ mogelijk gelijk tegenover de ‘rekkelijken’, er zou hier sprake zijn van “levend staatsrecht” waarbij enige ruimte mag worden gelaten voor “interpretatie”.
Aan aandacht Tweede Kamer ontsnapt
Anderen stelden dat bij een operatie die het reusachtige bedrag van 1.500 miljard euro omvat en het privé-bezit betreft (zij het in de vorm van rechten) van tien miljoen Nederlanders, enige staatsrechtelijke zorgvuldigheid op zijn plaats is en geen “interpretatie”. Het mocht niet baten. De voorstanders van de Wtp beriepen zich op de Raad van State, die geen aanmerkingen heeft gemaakt, terwijl ook de Tweede Kamer de wet heeft gepasseerd, zonder dat de tegenstanders daar protocollaire problemen tegen opwierpen. Het lijkt er echter op, en Pieter Omtzigt heeft dat ook toegegeven, dat dit aspect domweg aan de aandacht van de Tweede Kamer ontsnapt is.
Pensioenrechten worden ‘pensioenambities’
Het meest principiële bezwaar tegen de nieuwe pensioenwet bracht Martin van Rooijen (50PLUS) in. Zijn redenering luidt samengevat als volgt: Pensioen is privé-eigendom (dit is bevestigd door de Hoge Raad). Het eigendomsrecht wordt beschermd door de Grondwet en het Europees Handvest. De nieuwe pensioenwet ontneemt dit eigendom, omdat de pensioenrechten worden vervangen door ‘pensioenambities’. Gemakshalve heeft het kabinet “met één pennestreek” bovendien ieder bezwaarrecht geschrapt, om de transitie “zonder gedoe” te kunnen bespoedigen.
Lees ook: Financieel expert Ab Flipse: 1.000 tot 1.500 miljard euro pensioengeld is foetsie
Tsunami aan rechtszaken te verwachten
Deze aanvechtbaarheden plus de schending van het eigendomsrecht zorgen juridisch voor een “enorm risico” en maken de kans groot dat het nieuwe pensioenstelsel voor de rechter geen stand zal houden. Zo al niet bij de nationale rechter, dan wel bij het Europees Hof in Luxemburg of het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg. En dan, aldus Van Rooijen “is de ellende niet te overzien”: dan kan de rechterlijke macht een tsunami aan rechtszaken verwachten. Mogelijk gaat zelfs dan het hele stelsel onderuit.
Dubbele pet Paul Rosenmöller
Bij dit alles komt ook nog de dubbele petten die sommige leden van de Eerste Kamer dragen. Het meest trekt Paul Rosenmöller de aandacht, omdat hij fractievoorzitter is van Groen Links (in de nieuwe Eerste Kamer zelfs van de gecombineerde GroenLinks/PvdA-fractie) en een invloedrijk bestuurslid is bij pensioenfonds ABP, dat sterk voorstander is van de Wtp. Paul Rosenmöller legde een stemverklaring af over eigen “zuiverheid” – hij zou zich onthouden hebben van iedere beïnvloeding - die maar weinigen leek te overtuigen.
Lees ook: Paul Rosenmöller: met dubbele petten in het pensioendossier
'Dubbele petten' stemden vóór Wtp
Volgens Henk Otten toucheert Rosenmöller bij het ABP maandelijks een bedrag van ca. 7.000 euro. De GroenLinkser is niet het enige Eerste Kamerlid met de schijn van belangenverstrengeling. Ook ex-D66’ster Henriëtte Prast (nu Partij voor de Dieren) heeft een bezoldigde bestuursfunctie bij AZL (pensioenadministratie) en CDA’ster Ria Oomen-Ruijten (72) vervult een bezoldigde bestuursfunctie bij pensioenfonds PWRI (vergoeding in 2021: € 33.912,-). Inderdaad stemden de ‘dubbele petten’ alle drie vóór nieuwe wet, hoewel Henk Otten hen had opgeroepen zich om die reden van stemmen te onthouden. Dit werd gesteund door de PVV, bij monde van Gom van Strien, die het de “ultieme proef” noemde voor de gedragscode integriteit van de Eerste Kamer.
‘Hoe dan?’
Als sociale media een betrouwbare afspiegeling zijn hoe de Wtp bij de gemiddelde Nederlander is geland, dan is het nog maar de vraag in hoeverre die zich hierbij gaat neerleggen. De strekking wordt wellicht het best samengevat door Agnes Joseph, actuaris: “Ik vind het bizar dat het pensioen van politici niet veranderd met de nieuwe wet, en verder dat iedereen zonder inspraak over moet naar de nieuwe regelingen. Hoe dan?” Inderdaad, hoe dan? Rutte IV kan zichzelf feliciteren met deze overwinning, maar die is niet overtuigend en het laatste woord lijkt er nog niet over gezegd.
Laatst bijgewerkt: 14 november 2023 11:11