'De verre afspiegeling van het Engeland dat eens was, het katholieke Engeland, dat door de eeuwen heen de oude middeleeuwse ceremonies heeft overgeleverd die de dood en de kroning van een koning regelen.' (Beeld: screenshot NOS)
Een koninklijke begrafenis en kroning: sacrale glans in een seculiere kilte
Het nieuws van het overlijden van koningin Elizabeth II van Engeland op 96-jarige leeftijd heeft de voorpagina's van de internationale pers gevuld. De aandacht gaat nu uit naar haar begrafenis, die vandaag, op 19 september plaatsvindt, en naar de kroning van de nieuwe koning Karel III over enkele maanden.
Vanwaar de massale belangstelling?
De aandacht van de kranten voor dit nieuws weerspiegelt de belangstelling van de publieke opinie in de hele wereld voor de figuur van de overleden koningin en wat zij vertegenwoordigde in haar zeventigjarige regeerperiode. Wat zijn de oorzaken van deze massale uitbarsting en in hoeverre kan deze worden omarmd? Om een totaaloordeel te kunnen formuleren, is het nodig verschillende aspecten te onderscheiden die van elkaar verschillen, hoewel ze natuurlijk met elkaar samenhangen.
Elizabeth: toonbeeld van vrouwelijkheid
Het eerste aspect betreft Elizabeth II als vrouw en als koningin. Dit is het aspect dat de publieke opinie het meest heeft geraakt. Elizabeth was tijdens haar lange leven een toonbeeld van vrouwelijkheid door haar gratie, discretie en zorg voor haar gezin, wat haar meer problemen dan voldoening heeft gebracht. Bovendien heeft Elizabeth, in een tijdperk waarin de westerse politieke klasse alle geloofwaardigheid heeft verloren door de corruptie en blinde ambitie die zij aan de dag heeft gelegd, laten zien wat het betekent om koningin te zijn, door de belangen van haar natie boven haar eigen belangen te stellen.
Elizabeth hield belofte van toewijding
Dit was niet alleen te danken aan haar karakter, maar ook aan de dynamiek van haar opvoeding, want koningschap wordt geboren, niet gemaakt, dankzij de onverwoestbare wet van de erfenis. Zij belichaamde dan ook de voornaamheid en de elegantie van de manieren, maar vooral de waardigheid en het plichtsbesef van een koningin. "Ik verklaar voor u allen dat mijn hele leven, lang of kort, gewijd zal zijn aan uw dienst en aan de dienst van onze grote keizerlijke familie waartoe wij allen behoren", zei zij tegen haar toekomstige onderdanen tijdens een radiospeech op haar 21e verjaardag in april 1947. Ze hield die belofte.
Koningin droeg de monarchie
Het is misschien overdreven om te zeggen dat zij de Engelse monarchie heeft ‘gered’, maar ze heeft die zeker gedragen. Vroeger was de zwakte van mensen afhankelijk van de kracht van instellingen, familiair en politiek. Tegenwoordig daarentegen hebben mannen en vrouwen ware heldenmoed nodig om de last van de instellingen op hun schouders te dragen. Zonder opofferingsgezindheid is er geen familie of dynastie in stand te houden. En in het postmoderne tijdperk valt de figuur van Elizabeth Windsor op als die van een vrouw die haar leven en regeerperiode baseerde op opoffering en toewijding aan het algemeen welzijn van haar land, waardoor de gehechtheid van haar volk aan de monarchie werd bevorderd.
Plichtsverzuim van Edward VIII
Men mag niet vergeten dat de Engelse monarchie vijftien jaar voor haar troonsbestijging aan het wankelen was gebracht door het geval van koning Edward VIII, de hertog van Windsor, die de hem toevertrouwde historische missie had verlaten en de kroon opzij had gezet om het sprookje van een kleinburgerlijke liefde na te jagen met de gewetenloze Wallis Simpson, gescheiden en zelfs ongedoopt. In 1936 was de primaat van Canterbury, Cosmo Gordon Lang, de felste tegenstander geweest van Edwards huwelijk, in naam van het ook door de koninklijke familie gehuldigde beginsel dat het huwelijk alleen door de dood kon worden ontbonden.
Onwillig getuige verval Anglicaanse Kerk
Zijn opvolgers in Canterbury, van Michel Ramsay en Robert Runcie tot de huidige primaat Justin Welby, hebben niet alleen echtscheidingen geaccepteerd, maar ook het ‘homohuwelijk’ en de priesterwijding van vrouwen en homoseksuelen, waardoor de Anglicaanse Kerk een schaduw van zichzelf is geworden, zoals het Britse weekblad The Spectator in talrijke artikelen heeft opgetekend. Elizabeth was formeel het hoofd van de Anglicaanse Kerk en een onwillige getuige van het proces van verval, maar het zijn de kerkelijke en politieke autoriteiten van haar land, niet zij, die schuldig zijn aan het proces van cultureel en moreel verval in het Verenigd Koninkrijk.
Engeland: thuisland van vrijmetselarij
Hier komen we bij het tweede punt. Koningin Elizabeth moet niet verward worden met Engeland en zijn geschiedenis. Engeland had, zoals alle Europese naties, een grote roeping, die het in de zestiende eeuw met de afvalligheid van Hendrik VIII de rug toekeerde. Sindsdien, maar vooral tussen de 18e en de 19e eeuw, heeft Engeland zichzelf aan het hoofd geplaatst van het revolutionaire proces dat de christelijke maatschappelijke orde heeft aangevallen. Engeland vervolgde de katholieken, was het thuisland van de vrijmetselarij en financierde het Italiaanse Risorgimento.
Engeland eerste met abortus
De nieuwe verenigde Italiaanse staat, tussen 1861 en de Eerste Wereldoorlog, keek naar Engeland als een politiek model dat in staat was de belangen van de monarchie te verzoenen met die van de liberale revolutie. In 1967 was Engeland, na Rusland, het eerste land dat abortus in zijn rechtsstelsel invoerde (tegenwoordig zelfs mogelijk via de postbezorging van de abortuspil) en de laatste twintig jaar heeft het land het voortouw genomen bij de verspreiding van een hedonistische en relativistische cultuur van de dood, zij het met verzet van sterke pro-life bewegingen. Het Engelse volk heeft niettemin, in tegenstelling tot andere Europese volkeren, bepaalde oude kwaliteiten behouden, zoals moed, vastberadenheid, vasthoudendheid en ook het bewustzijn van de eigen identiteit en tradities: een nationaal bewustzijn dat des te sterker werd naarmate het Imperium, dat het Gemenebest van Naties was geworden, uiteen begon te vallen.
Engeland bewaart katholieke ceremonies
En hier komen we bij het derde punt. In de duisternis van het morele verval van het Verenigd Koninkrijk schijnt nog een licht: het is de verre afspiegeling van het Engeland dat eens was, het katholieke Engeland, dat door de eeuwen heen de oude middeleeuwse ceremonies heeft overgeleverd die de dood en de kroning van een koning regelen. Deze plechtigheden waren vóór de Franse Revolutie gebruikelijk in alle katholieke koninkrijken. De historicus Marc Bloch heeft eraan herinnerd dat deze in Groot-Brittannië teruggaan tot Egbert, gezalfd tijdens het Concilie van Chelsea in 787, in aanwezigheid van de pauselijke legaten (Les Rois thaumaturges, Librairie Istra, Straatsburg-Parijs 1924, pp. 464-467), en een andere historicus, Percy Ernst Schramm, heeft de kroningsceremonie beschreven vanaf het begin van de Middeleeuwen tot heden, volgens een ritueel dat door de heilige Dunstan werd bedacht voor de kroning van koning Edgar in 973 (A History of the English Coronation, Clarendon Press, Oxford 1937).
Vorst gezalfd met heilige oliën
Koningin Elizabeth werd gekroond op 2 juni 1953, hoewel zij de troon besteeg op 6 februari 1952. De voorbereidingen duurden vijf maanden. Niet minder zorg zal nu worden besteed aan de voorbereiding van de kroning van haar opvolger. De hertog van Norfolk, eerste hertog van het koninkrijk en erfmaarschalk van Engeland, afstammend van een familie die altijd verbonden is geweest met het katholieke geloof, heeft de taak de begrafenis van Elizabeth en de kroning van Karel III te organiseren. De essentiële elementen van de kroning zijn in de loop der eeuwen niet veranderd. De vorst wordt gezalfd met heilige oliën, bekleed met de symbolen van de soevereiniteit en gekroond voordat hij de feodale hulde ontvangt ten overstaan van de ongeveer duizend edelen van het koninkrijk, met hun fluwelen en hermelijnen mantels. Dit alles brengt ons terug naar de pracht en praal van de Middeleeuwen, toen de felgekleurde gewaden, het geluid van trompetten en trommels, het gejuich en de proclamaties, de processies te voet en te paard, deel uitmaakten van de maatschappelijke manier van leven.
Aristocratisch en anti-egalitair verleden
Professor Plinio Corrêa de Oliveira bejubelde de kroning van koningin Elizabeth en schreef dat de hedendaagse mens, gekwetst en mishandeld in zijn natuur door een levensstandaard gebouwd op abstracties, hersenschimmen, ijdele theorieën, zijn fascinatie toont voor de fata morgana van een aristocratisch en anti-egalitair verleden dat zo verschilt van onze eigen verschrikkelijke tijd, "niet zozeer uit nostalgie naar het verleden als wel naar bepaalde beginselen van de natuurlijke orde die het verleden respecteerde en die het heden om de haverklap schendt" (Catolicismo, 31 juni 1953). Met dezelfde waardering zullen wij de kroning van Karel III begroeten, niet uit achting voor de nieuwe vorst of voor de Engelse geschiedenis van de laatste eeuwen, maar uit bewondering voor een oude ceremonie die de schoonheid van de katholieke Kerk weerspiegelt.
Sacraliteit: oerbron in Katholieke Kerk
Terwijl met paus Franciscus het proces van de secularisatie van de Kerk zijn hoogtepunt bereikt, blijven in de begrafenis van koningin Elizabeth en de kroning van haar opvolger sprankjes sacraliteit over die hun oerbron in niemand anders dan de Katholieke Kerk hebben. Het is de liefde voor de Kerk die ons er uiteindelijk toe aanzet ons gevoel voor het grootse te stimuleren, terwijl de ene vorst sterft en de andere de koninklijke troon bestijgt.
Dit artikel is met toestemming overgenomen van patreon.com.
Laatst bijgewerkt: 20 september 2022 07:03